Ασφαλώς πρόκειται για παρανόηση. Τέτια θέση δεν μπορεί να υπάρχει σε κανένα πραγματικά μαρξιστικό εγχειρίδιο, γιατί είναι αντίθετη με το πνεύμα του μαρξισμού.
Είναι απόλυτα σωστό, ότι υπεραξία δημιουργούν μόνο οι προλετάριοι που απασχολούνται στους κλάδους της υλικής παραγωγής. Αλλά από αυτό δεν βγαίνει καθόλου το συμπέρασμα ότι οι προλετάριοι, που απασχολούνται σε άλλους κλάδους και δεν παράγουν υλικά αγαθά, αλλά προσφέρουν κοινωνικά ωφέλιμη εργασία, δεν είναι προλετάριοι.
Αν λέγαμε ότι στους μη παραγωγικούς κλάδους δεν υπάρχουν προλετάριοι, θα έπρεπε να πούμε ότι στους κλάδους αυτούς δεν υπάρχουν ούτε καπιταλιστές, πράγμα που φυσικά είναι παράλογο.
Στην πραγματικότητα, ανάμεσα στους εργάτες των κλάδων της υλικής παραγωγής και στους εργάτες των μη παραγωγικών κλάδων δεν υπάρχει καμιά διαφορά από την άποψη της ταξικής τους θέσης, όπως ακριβώς δεν υπάρχει και ανάμεσα στους καπιταλιστές των πρώτων και στους καπιταλιστές των δεύτερων κλάδων. Ο λόγος είναι ο εξής:
Αυτό που καθορίζει την ταξική θέση των ανθρώπων δεν είναι ο κλάδος στον οποίο απασχολούνται. το είδος της εργασίας που κάνουν, αλλά οι αντικειμενικοί παράγοντες που αναφέραμε παραπάνω. Και οι παράγοντες αυτοί είναι όμοιοι για τους προλετάριους όλων των κλάδων, Ο προλετάριος των μη παραγωγικών κλάδων έχει την ίδια ακριβώς με τον προλετάριο των παραγωγικών κλάδων θέση στο σύστημα, είναι, όπως κι αυτός, καταπιεζόμενος και εκμεταλλευόμενος. Η εκμετάλλευση των προλετάριων των μη παραγωγικών κλάδων γίνεται με τον επόμενο τρόπο:
Ένα μέρος της υπεραξίας που δημιουργούν οι εργάτες των κλάδων της υλικής παραγωγής, καθώς και ένα μέρος της αξίας που δημιουργούν οι αγρότες, βιοτέχνες και γενικά όλοι όσοι εργάζονται για λογαριασμό τους στους κλάδους της υλικής παραγωγής, μεταφέρεται στους μη παραγωγικούς κλάδους: πίστη, εμπόριο, υπηρεσίες, ψυχαγωγία, επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας, υγεία, παιδεία κλπ. Το μέρος αυτό του εθνικού εισοδήματος το παίρνουν οι καπιταλιστές των παραπάνω κλάδων. Με αυτό καλύπτουν τα έξοδα των επιχειρήσεών τους, πληρώνουν το μισθό εργασίας των εργατών τους και εξασφαλίζουν για τον εαυτό τους το μέσο κέρδος, που είναι το αποτέλεσμα της απλήρωτης εργασίας των εργατών τους.
Ο Μαρξ στον τρίτο τόμο του «Κεφαλαίου», αναφερόμενος ειδικά στο εμπόριο, με εξαίρεση τις φάσεις του που αποτελούν συνέχεια του προτσές της παραγωγής στη σφαίρα της κυκλοφορίας, γράφει:
«Όπως η απλήρωτη εργασία του εργάτη δημιουργεί άμεσα υπεραξία για το παραγωγικό κεφάλαιο, έτσι και η απλήρωτη εργασία των μισθωτών εργατών του εμπορίου δημιουργεί για το εμπορικό κεφάλαιο τη συμμετοχή σ' αυτή την υπεραξία».
Ορισμένες φορές η κατανόηση της αλήθειας ότι ο προλετάριος είναι σε όλους τους κλάδους προλετάριος, γίνεται δύσκολη όταν πρόκειται για προλετάριους της πνευματικής εργασίας, γιατρούς, δικηγόρους κλπ., κλπ. Αλλά μήπως ο οδοκαθαριστής, ο σωφέρ ενός τουριστικού αυτοκινήτου, ο σερβιτόρος και πάρα πολλοί άλλοι εργαζόμενοι της σωματικής εργασίας, που θεωρούνται απ' όλους και πραγματικά είναι προλετάριοι, κάνουν παραγωγική εργασία; Είναι φανερό εδώ ότι η παρανόηση αυτή πηγάζει απ' το γεγονός ότι σαν αποκλειστικό κριτήριο χρησιμοποιείται το είδος της εργασίας, πράγμα, που όπως αποδείχτηκε, δεν είναι καθόλου σωστό.
Ανεξάρτητα όμως από την πηγή της, η παρανόηση αυτή στενεύει τεχνητά τα αντικειμενικά κοινωνικά όρια της εργατικής τάξης. Παρουσιάζει την αριθμητική της δύναμη πολύ μικρότερη απ' ό,τι στην πραγματικότητα είναι.
Δημήτρη Σάρλη "Η εργατική τάξη και ο ρόλος της στη σημερινή ελληνική κοινωνία" έκτη έκδοση Σύγχρονη Εποχή 1987
Είναι απόλυτα σωστό, ότι υπεραξία δημιουργούν μόνο οι προλετάριοι που απασχολούνται στους κλάδους της υλικής παραγωγής. Αλλά από αυτό δεν βγαίνει καθόλου το συμπέρασμα ότι οι προλετάριοι, που απασχολούνται σε άλλους κλάδους και δεν παράγουν υλικά αγαθά, αλλά προσφέρουν κοινωνικά ωφέλιμη εργασία, δεν είναι προλετάριοι.
Αν λέγαμε ότι στους μη παραγωγικούς κλάδους δεν υπάρχουν προλετάριοι, θα έπρεπε να πούμε ότι στους κλάδους αυτούς δεν υπάρχουν ούτε καπιταλιστές, πράγμα που φυσικά είναι παράλογο.
Στην πραγματικότητα, ανάμεσα στους εργάτες των κλάδων της υλικής παραγωγής και στους εργάτες των μη παραγωγικών κλάδων δεν υπάρχει καμιά διαφορά από την άποψη της ταξικής τους θέσης, όπως ακριβώς δεν υπάρχει και ανάμεσα στους καπιταλιστές των πρώτων και στους καπιταλιστές των δεύτερων κλάδων. Ο λόγος είναι ο εξής:
Αυτό που καθορίζει την ταξική θέση των ανθρώπων δεν είναι ο κλάδος στον οποίο απασχολούνται. το είδος της εργασίας που κάνουν, αλλά οι αντικειμενικοί παράγοντες που αναφέραμε παραπάνω. Και οι παράγοντες αυτοί είναι όμοιοι για τους προλετάριους όλων των κλάδων, Ο προλετάριος των μη παραγωγικών κλάδων έχει την ίδια ακριβώς με τον προλετάριο των παραγωγικών κλάδων θέση στο σύστημα, είναι, όπως κι αυτός, καταπιεζόμενος και εκμεταλλευόμενος. Η εκμετάλλευση των προλετάριων των μη παραγωγικών κλάδων γίνεται με τον επόμενο τρόπο:
Ένα μέρος της υπεραξίας που δημιουργούν οι εργάτες των κλάδων της υλικής παραγωγής, καθώς και ένα μέρος της αξίας που δημιουργούν οι αγρότες, βιοτέχνες και γενικά όλοι όσοι εργάζονται για λογαριασμό τους στους κλάδους της υλικής παραγωγής, μεταφέρεται στους μη παραγωγικούς κλάδους: πίστη, εμπόριο, υπηρεσίες, ψυχαγωγία, επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας, υγεία, παιδεία κλπ. Το μέρος αυτό του εθνικού εισοδήματος το παίρνουν οι καπιταλιστές των παραπάνω κλάδων. Με αυτό καλύπτουν τα έξοδα των επιχειρήσεών τους, πληρώνουν το μισθό εργασίας των εργατών τους και εξασφαλίζουν για τον εαυτό τους το μέσο κέρδος, που είναι το αποτέλεσμα της απλήρωτης εργασίας των εργατών τους.
Ο Μαρξ στον τρίτο τόμο του «Κεφαλαίου», αναφερόμενος ειδικά στο εμπόριο, με εξαίρεση τις φάσεις του που αποτελούν συνέχεια του προτσές της παραγωγής στη σφαίρα της κυκλοφορίας, γράφει:
«Όπως η απλήρωτη εργασία του εργάτη δημιουργεί άμεσα υπεραξία για το παραγωγικό κεφάλαιο, έτσι και η απλήρωτη εργασία των μισθωτών εργατών του εμπορίου δημιουργεί για το εμπορικό κεφάλαιο τη συμμετοχή σ' αυτή την υπεραξία».
Ορισμένες φορές η κατανόηση της αλήθειας ότι ο προλετάριος είναι σε όλους τους κλάδους προλετάριος, γίνεται δύσκολη όταν πρόκειται για προλετάριους της πνευματικής εργασίας, γιατρούς, δικηγόρους κλπ., κλπ. Αλλά μήπως ο οδοκαθαριστής, ο σωφέρ ενός τουριστικού αυτοκινήτου, ο σερβιτόρος και πάρα πολλοί άλλοι εργαζόμενοι της σωματικής εργασίας, που θεωρούνται απ' όλους και πραγματικά είναι προλετάριοι, κάνουν παραγωγική εργασία; Είναι φανερό εδώ ότι η παρανόηση αυτή πηγάζει απ' το γεγονός ότι σαν αποκλειστικό κριτήριο χρησιμοποιείται το είδος της εργασίας, πράγμα, που όπως αποδείχτηκε, δεν είναι καθόλου σωστό.
Ανεξάρτητα όμως από την πηγή της, η παρανόηση αυτή στενεύει τεχνητά τα αντικειμενικά κοινωνικά όρια της εργατικής τάξης. Παρουσιάζει την αριθμητική της δύναμη πολύ μικρότερη απ' ό,τι στην πραγματικότητα είναι.
Δημήτρη Σάρλη "Η εργατική τάξη και ο ρόλος της στη σημερινή ελληνική κοινωνία" έκτη έκδοση Σύγχρονη Εποχή 1987
No comments:
Post a Comment