- Τεύχος: 2004 Τεύχος 3
- της Συντακτικής Επιτροπής της ΚΟΜΕΠ
ΕΡΩΤΗΣΗ: Κατ’ αρχήν θα θέλαμε να μας δώσετε κάποια στοιχεία για τον αριθμό των εργαζομένων, το φύλο, τις ηλικίες, τη συγκέντρωσή τους καθώς και την οικονομική εξέλιξη στους κλάδους σας.
Δ. ΘΕΟΔΩΡΟΥ: Η Ομοσπονδία μας καλύπτει τρεις κλάδους της μεταποίησης: κλωστοϋφαντουργία, ένδυμα και δέρμα.
Η κλωστοϋφαντουργία έχει την τελευταία δεκαετία μια μεγάλη συρρίκνωση και παράλληλα έχει συγκεντρωθεί κατά κύριο λόγο σε μεγάλες μονοπωλιακές μονάδες, ομίλους επιχειρήσεων, όπως είναι για παράδειγμα ο όμιλος του Λαναρά με πάνω από 13 εργοστάσια κλωστοϋφαντουργίας γιατί ο όμιλος της Κλωνατέξ έχει και άλλες δραστηριότητες όπως επικοινωνίας κλπ. Υπάρχουν περίπου 12 όμιλοι καθετοποιημένης παραγωγής και εμπορίας. Ξεκινούν από τα κλωστήρια, βαφεία φινιριστήρια, υφαντήρια, πλεκτήρια και φτάνουν μέχρι την κατασκευή έτοιμου ενδύματος. Διαθέτουν δίκτυο πώλησης στην Ελλάδα και στο εξωτερικό (Λονδίνο, στην Κύπρο, σε άλλες χώρες και πόλεις της ΕΕ). Η συγκέντρωση της παραγωγής έγινε σε μεγάλες παραγωγικές μονάδες. Εχουμε δημιουργία καινούργιων εργοστασίων π.χ. ο όμιλος Λαναρά έχει δημιουργήσει 4-5 μεγάλες επιχειρήσεις στην Κομοτηνή. Την περίοδο από το ’88 μέχρι το ‘95 χάθηκαν γύρω στις 30.000 θέσεις από κλείσιμο επιχειρήσεων, όπως οι πρώην «προβληματικές», λόγω του ανταγωνισμού και των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων.
Η ένδυση (περιλαμβάνει και την πλεκτική) έχει δεχτεί και αυτή πλήγμα τα τελευταία πέντε χρόνια. Κυρίως υπάρχει μετανάστευση που μπορεί να φτάνει και το 60% των επιχειρήσεων, σε χώρες όπως Βουλγαρία, Αλβανία, Σκόπια και λιγότερο Ρουμανία. Προβλέπεται μέχρι τέλος του 2005 να έχει μεταναστεύσει το 80% των επιχειρήσεων. Από αυτή τη μετανάστευση έχουν χαθεί 35.000 θέσεις εργασίας στην ένδυση-πλεκτική.
Το δέρμα έχει καταστραφεί σχεδόν συνολικά. Ουσιαστικά δεν υπάρχει όσον αφορά τη βυρσοδεψία, δεδομένου ότι η βυρσοδεψία αυτή τη στιγμή αριθμεί γύρω στα 120 άτομα, από 13.000 εργαζόμενους. Το τσαγκαριό αυτή τη στιγμή αριθμεί γύρω στις 5.000-6.000, εποχιακά εργαζόμενους, από 30.000 - 35.000 περίπου που ήταν την περίοδο μέχρι το ’85. Η παραγωγή δερμάτινων ειδών, τσάντες, δερμάτινα ρούχα είναι επίσης σε κακό χάλι. Γίνονται πολύ μεγάλες εισαγωγές. Στα άλλα είδη ένδυσης αυτή τη στιγμή έχει πνιγεί η αγορά με τα κινέζικα, τα οποία είναι φτηνά.
Συνολικά οι κλάδοι κλωστοϋφαντουργία, ένδυση και δέρμα αυτή τη στιγμή δεν πρέπει να υπερβαίνουν τους 50.000 εργαζόμενους, μέχρι το 1987-88 ήταν γύρω στις 200.000.
Ενα μεγάλο μέρος παραγωγής στο έτοιμο ένδυμα είναι φασόν και γίνεται σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις -5 έως 40 εργαζόμενοι- που δουλεύουν κατά κύριο λόγο, σε αρκετές αποκλειστικά, αλλοδαποί κυρίως Πακιστανοί, από Μπαγκλαντές ή Σύριοι κλπ. Είναι συγκεντρωμένες κύρια σε Αθήνα, Πάτρα, Λάρισα, Θεσσαλονίκη. Εκεί δεν εφαρμόζεται τίποτα από συλλογική σύμβαση στο ωράριο, ασφάλιση. Υπάρχει ωρομίσθιο που κυμαίνεται περίπου στα 3-4 ευρώ, ανεξέλεγκτο ωράριο από τις 7 το πρωί μέχρι τις 9 ή 11 το βράδυ όλες τις ημέρες. Οι περισσότεροι είναι ανασφάλιστοι ή έχουν ελάχιστα ένσημα για να δημιουργούν, τουλάχιστον ορισμένοι από αυτούς, προϋποθέσεις για πράσινη κάρτα.
Στην κλωστοϋφαντουργία κάποτε ήταν περίπου το 80% γυναίκες και 20% άντρες. Αυτή τη στιγμή είναι 50-50. Στην ένδυση είναι γύρω στο 90% γυναίκες. Στο δέρμα είναι περίπου 50-50, στους τσαγκάρηδες ιδιαίτερα, όσους υπάρχουν αυτή τη στιγμή.
Οι ηλικίες των Ελλήνων τώρα πια στους κλάδους αυτούς είναι πάνω από 40 χρόνια. Μικρότερες ηλικίες, τουλάχιστον στους μεγάλους οργανωμένους χώρους δουλιάς, δεν υπάρχουν. Να, για παράδειγμα στη Σίσσερ Πάλκο που έκλεισε πέρυσι, που ήταν ένας συγκεκριμένος χώρος που τον ξέραμε καλά, οι ηλικίες ήταν 40-45 ετών. Ελάχιστες εργάτριες ήταν κάτω από 40 ετών. Οι αλλοδαποί είναι διάφορες ηλικίες. Και νέοι και μεγαλύτεροι, ίσως εκεί γύρω στα 30-35 χρόνων. Δεν έχουμε καταγράψει τους αλλοδαπούς, δεν έχουμε πλήρη εικόνα, παρότι έχουμε κάνει προσπάθειες να συνδικαλιστούν και έχουμε κάνει ορισμένα βήματα. Στο συνδικάτο έχουμε μέλος της διοίκησης από το Μπαγκλαντές, είχαμε και στην προηγούμενη. Εχουμε αρκετούς γραμμένους, ψήφισαν γύρω στους 100 στις τελευταίες αρχαιρεσίες.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Ο όγκος παραγωγής έχει μειωθεί την τελευταία 10ετία; Ή λόγω αύξησης της παραγωγικότητας μειώνονται οι εργαζόμενοι αλλά όχι ο όγκος παραγωγής;
Δ. ΘΕΟΔΩΡΟΥ: Ο όγκος παραγωγής έχει μειωθεί γιατί κλείσανε δεκάδες μονάδες που η παραγωγή τους δεν αντισταθμίστηκε από την αύξηση της παραγωγικότητας στον κλάδο. Για παράδειγμα στην Αθήνα μέχρι το ΄87 είχαμε γύρω στα 35 εργοστάσια κλωστοϋφαντουργίας με πάνω από 150 άτομα το καθένα. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν οι 3 μονάδες της Πεταλούδας, η Φίντεξπορτ και υπολειτουργεί το 3Α. Και δύο-τρεις μονάδες στην Εθνική Οδό που έχουν από 50 έως 100 άτομα.
Κ. ΛΙΑΠΑΤΗΣ: Ο κλάδος των τροφίμων - ποτών είναι σε άνοδο. Είναι ο κλάδος που έχει αυξήσει γύρω στο 150% την παραγωγή την τελευταία δεκαετία, από τα στοιχεία που έχουμε εμείς σαν Ομοσπονδία. Οταν μιλάμε για τρόφιμα-ποτά συμπεριλαμβάνουμε τα πάντα και τη μεταποίηση αγροτικών προϊόντων κατευθείαν όπως κονσερβοποίηση ντομάτας, φρούτων σε κομπόστες, χυμούς κλπ. Περιλαμβάνονται γάλατα, γιαούρτια, παγωτά και φυσικά η παραγωγή αυτή είναι καθετοποιημένη. Και εδώ θα πρέπει να πούμε ότι η εκμετάλλευση δεν είναι μόνο στο εργατικό προσωπικό που απασχολεί η επιχείρηση, η μεγαλύτερη εκμετάλλευση πέφτει στον παραγωγό που παράγει την πρώτη ύλη.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Λες καθετοποιημένη παραγωγή και εκμετάλλευση παραγωγού πρώτης ύλης. Εννοείς άμεση εκμετάλλευση μισθωτής εργασίας;
Κ. ΛΙΑΠΑΤΗΣ: Οχι. Εννοώ ότι με τη διάλυση των συνεταιρισμών ο παραγωγός δυσκολεύεται ακόμη περισσότερο. Ας πούμε δαπανά κάποια χρήματα για την παραγωγή. Ερχεται η ΦΑΓΕ ή ένας μεγάλος, οποιοσδήποτε, π.χ. ο «Μπάρμπα Στάθης» στα οπωροκηπευτικά, του λέει θα πάρεις 5 εκατομμύρια για να καλύψεις δάνεια, δαπάνες, κλπ., αλλά θα υπογράψεις συμβόλαιο ότι για 2, 3, 4 ή 5 χρόνια την πρώτη ύλη που θα παράγεις θα μου τη δίνεις εμένα αποκλειστικά, με αυτούς τους όρους και τιμές, που βέβαια είναι πολύ άσχημες για τον παραγωγό. Εάν ο παραγωγός δεν μπορέσει να εκπληρώσει τους όρους του συμβολαίου πιθανόν η επιχείρηση να του πάρει και τα κτήματα ή τις άλλες εγκαταστάσεις. Δηλαδή υπάρχει το ενδεχόμενο σε λίγα χρόνια πολλοί παραγωγοί να βρεθούν εργάτες στα δικά τους κτήματα και αυτά να είναι ιδιοκτησία της επιχείρησης.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Το σύνολο των εργαζομένων στον κλάδο;
Κ. ΛΙΑΠΑΤΗΣ: Το σύνολο πρέπει να είναι γύρω στις 120.000 εργαζόμενοι, χωρίς να υπολογίζουμε κάποια εργοστάσια τα οποία δουλεύουν σε εποχιακή βάση, στη Λάρισα κ.α. Δηλαδή κάποια εργοστάσια που κατά περιόδους κονσερβοποιούν διάφορα προϊόντα και έχουν μια συνεχή ροή για κάποιους λίγους εργαζόμενους και σε περιόδους αιχμής απασχολούν εποχιακά εργαζόμενους. Η πλειοψηφία των εργαζομένων συγκεντρώνεται σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Λάρισα, Πάτρα. Το μεγαλύτερο μέρος είναι στην Αθήνα και υπολογίζεται γύρω στις 15.000. Αν πάρουμε τις τρεις μεγάλες βιομηχανίες επεξεργασίας γάλακτος, ΦΑΓΕ, ΔΕΛΤΑ, ΜΕΒΓΑΛ και ΕΒΓΑ στα παγωτά, απασχολούν σχεδόν το 50% των εργαζόμενων. Οι ηλικίες, εκτός από κάποια καινούργια τμήματα που δημιουργούνται τώρα στη ΦΑΓΕ όπου απασχολούνται ηλικίες 30-35 χρόνων, στις υπόλοιπες μεγάλες βιομηχανίες όπως είναι η Κόκα-Κόλα, η Πέπσι κ.ά. είναι πάνω από 40 χρονών. Κάποιοι εποχιακοί είναι γύρω στα 20-25 χρόνων, αλλά δουλεύουν για τρίμηνα, τετράμηνα, για να καλύψουν τις άδειες των κυρίως εργαζομένων το καλοκαίρι. Περιμένουμε φέτος να υπάρξει μεγαλύτερος αριθμός εποχιακά εργαζόμενων για να καλύψουν το σέρβις των Ολυμπιακών εγκαταστάσεων. Οι μεγάλες επιχειρήσεις για τις οποίες έχουμε στοιχεία δεν απασχολούν αλλοδαπούς.
Η πλειοψηφία των εργαζομένων, γύρω στο 70%, είναι άνδρες. Εκτός από κάποια τμήματα παραγωγής που η πλειοψηφία των εργαζομένων είναι γυναίκες. Τώρα όμως και εκεί αλλάζει η αναλογία. Προτιμάνε να παίρνουν περισσότερους άντρες γιατί βάλανε την «πολυειδικότητα». Ενας άντρας μπορεί να κάνει από τη συσκευασία μέχρι τη μετακίνηση του προϊόντος μέσα στο χώρο παραγωγής, στα ψυγεία κλπ. Αυτό απαγορευόταν για τις γυναίκες.
Θ. ΚΟΥΤΡΑΣ: Το μέταλλο παραμένει - παρά τη συρρίκνωση τα τελευταία χρόνια - ένας από τους μεγάλους κλάδους, είναι γύρω στις 150.000 αυτή τη στιγμή περίπου οι εργαζόμενοι. Μεγάλες μονάδες μετάλλου υπάρχουν στο Βόλο, στην Πάτρα, στη Λάρισα και στη Θεσσαλονίκη. Αλλά ο κύριος όγκος, πάνω από το 1/3 του κλάδου είναι στο Λεκανοπέδιο όπου υπάρχουν μεγάλες μονάδες ναυπηγικής βιομηχανίας, χαλυβουργεία και βιομηχανίες όπλων. Συγκεντρώνεται κυρίως σε μεγάλες μονάδες που αυτή τη στιγμή είναι σε υποχώρηση. Συρρικνώνονται όλες σχεδόν οι παραδοσιακές παραγωγικές μονάδες. Στη ναυπηγική βιομηχανία που εργάζονταν γύρω στις 20.000 πριν λίγα χρόνια, τώρα εργάζονται 5-6.000, εκεί γύρω υπολογίζουμε. Μεγάλα χτυπήματα δέχτηκε η ναυπηγοεπισκευαστική ζώνη κατά κύριο λόγο, που απασχολούσε γύρω στους 10.000 εργαζόμενους. Τα ναυπηγεία Σκαραμαγκά που είχαν 7.000 εργαζόμενους, σήμερα έχουν 1.700. Τα ναυπηγεία της Ελευσίνας είχαν 2.500 εργαζόμενους, έχουν γύρω στους 900. Εκτός των άλλων, αλλάζουν και την παραγωγή τα ναυπηγεία. Πρώτα φτιάχναν μεγάλα καράβια, όπως τάνκερ. Τώρα φτιάχνουν μικρότερα και εξειδικευμένα που θέλουν και μικρότερο αριθμό εργαζομένων. Η ΠΥΡΚΑΛ απασχολεί κάτω από 1.000, ενώ έφτανε τις 3-3.500 εργαζόμενους. Η ΕΑΒ που είχε 4.000 εργαζόμενους, παραμένει ένα από τα μεγαλύτερα εργοστάσια στο κλάδο, με 2.500 περίπου εργαζόμενους. Η Ελληνική Χαλυβουργία έχει περίπου 300-400 εργαζόμενους και λίγο πιο πάνω είναι η Χαλυβουργική.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Ομως η Χαλυβουργική διαφημίζει ότι έχει κάνει επενδύσεις.
Θ. ΚΟΥΤΡΑΣ: Ναι, μπαίνουν στην παραγωγή καινούργια τμήματα. Αλλά ένα μεγάλο τμήμα του κλάδου είναι μικροεπιχειρήσεις. Παντού βρίσκεις μικροεπιχειρήσεις του μετάλλου. Από φαναρτζίδικα μέχρι μηχανουργικές δουλιές, βίδες, σύρματα κλπ. Μαγαζιά με 8-10, με 20 εργαζόμενους. Μεγάλες επιχειρήσεις είναι αυτές που είπαμε πριν. Υπάρχει βέβαια μεγάλη ανεργία.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Ποια είναι η κατάσταση μέσα στα εργοστάσια από την άποψη των εργασιακών σχέσεων, των μισθών. Ποιες είναι οι συνέπειες της αντεργατικής πολιτικής για τους εργαζόμενους;
Θ. ΚΟΥΤΡΑΣ: Οι νέες εργασιακές σχέσεις και τα χαμηλά μεροκάματα μπαίνουν κυρίως με τη μορφή των υπεργολαβιών όπου απασχολούνται νέοι σε ηλικία εργαζόμενοι. Αλλοδαποί απασχολούνται, όχι όμως σε μεγάλο αριθμό. Δεν έχουμε ακριβή στοιχεία για το πόσοι είναι και τις εθνικότητες. Πάνω από το 90% στον κλάδο είναι άνδρες, ηλικίας πάνω από 40. Τώρα με τις υπεργολαβίες χρησιμοποιούν κυρίως νέους, βέβαια με το κατώτερο μεροκάματο ή κάτω από τις συμβάσεις.
Δ. ΘΕΟΔΩΡΟΥ: Εχουν δεχθεί πλήγμα οι μόνιμες, σταθερές εργασιακές σχέσεις. Στο τσαγκαριό οι επιχειρήσεις που λειτουργούν δουλεύουν εποχιακά. Αυτή τη στιγμή το τσαγκαριό έχει σταματήσει. Εκτός από μερικές επιχειρήσεις.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Ενδιάμεσα τι κάνουν οι εργάτες;
Δ. ΘΕΟΔΩΡΟΥ: Οι εργάτες πάνε σπίτι τους και περιμένουνε τηλεφώνημα. Χωρίς επίδομα ανεργείας, χωρίς τίποτα. Δεν υπάρχουν τέτοια πράγματα. Χωρίς 8ωρο, πενθήμερο και όλα αυτά. Στο φουλ της παραγωγής δηλαδή όταν έχουν παραγγελίες, θα δουλέψουν 12, 14, 16 ώρες, χωρίς να έχουν συλλογική σύμβαση, χωρίς υπερωρία, με 4 ευρώ και τελείωσε. Αλλοδαποί - Ελληνες, δεν υπάρχει εδώ διάκριση. Στις μεγάλες μονάδες - μέχρι κάποια περίοδο υπήρχαν σταθερές εργασιακές σχέσεις, 8ωρο, πενθήμερο 40ωρο, κλπ. τυπικά φαίνεται να υπάρχει αυτό ακόμη. Ομως καταργείται με άλλες μορφές. Υπάρχουν διάφορα Διατάγματα σε σχέση με τις βάρδιες που αξιοποιούνται και τελικά δουλεύεις 7 μέρες της βδομάδας επί 8 ώρες, δηλαδή 56. Βεβαίως υπάρχει μεγάλη εντατικοποίηση. Σε πολλές περιπτώσεις περιμένεις την εργασία στο τηλέφωνο. Δηλαδή είναι μια μονάδα π.χ. που έχει 150 άτομα και λείπουνε 5, για λόγους ασθένειας, κλπ. κλπ. Υπάρχουν άλλοι που περιμένουν να τους πάρουν τηλέφωνο στις 6,5΄ το πρωΐ να πάνε να αναπληρώσουν τα άτομα που απουσιάζουν και πρόκειται για ειδικευμένες θέσεις. H Νάουσα μέχρι πριν 8 χρόνια είχε 6.000 κλωστοϋφαντουργούς, αυτή τη στιγμή έχει 800 οι υπόλοιποι είναι στα κτήματα, στο χωριό, μέσα στην πόλη κλπ. κάθονται και περιμένουν στο τηλέφωνο ποιος θα τους πάρει, ο Βαρβαρέσος, ο Λαναράς, ο άλλος, για μεροκάματο. Ετσι είναι. Και είναι ειδικευμένοι όλοι αυτοί.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Πληρώνονται με βάση τις συλλογικές συμβάσεις;
Δ. ΘΕΟΔΩΡΟΥ: Με βάση τις συλλογικές συμβάσεις πληρώνεται τυπικά στην κλωστοϋφαντουργία ένα μεγάλο μέρος. Στην ένδυση το 30% των εργαζομένων. Οι υπόλοιποι δεν πληρώνονται με συλλογικές συμβάσεις δουλεύουν και πληρώνονται ωρομίσθιο. Με τις εργασιακές σχέσεις αυτή είναι η κατάσταση. Υπάρχει η πίεση από την ανεργία και από την ανασφάλεια και έχουμε υποχωρήσεις. Σου λέει ο άλλος περιμένουνε χιλιάδες απ’ έξω.
Η εντατικοποίηση είναι πάρα πολύ μεγάλη. Π.χ. στην Τριούμφ η εργάτρια θα πάει στις 7 η ώρα το πρωί και δεν θα σχολάσει στις 3.15, αλλά στις 5 και στις 6 και στις 7 το βράδυ, για να διορθώσει τα σκάρτα και να βγάλει τη νόρμα παραγωγής. Κάτι που παλιά συνέβαινε μόνο στη Χούδσον.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Δεν πληρώνουν υπερωρία γι’ αυτό;
Δ. ΘΕΟΔΩΡΟΥ: Αν πληρώνουν υπερωρία; Οχι, κάθεται για να συμπληρώσει την παραγωγή και να διορθώσει τα σκάρτα. Μέχρι τις 5, τις 6, στις 7 το απόγευμα, χωρίς καμία υπερωρία και αμοιβή. Να συμπληρώσει τη νόρμα, για να πάρει το μεροκάματο με τη νόρμα.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Τι προβλέπει η Σύμβαση για το μεροκάματο;
Δ. ΘΕΟΔΩΡΟΥ: Το βασικό χωρίς 3ετίες κλπ. είναι γύρω στο 1,50 ευρώ πάνω από την Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας. Οι συλλογικές συμβάσεις είναι αρκετά μεγαλύτερες στη βυρσοδεψία που δεν υπάρχει πια και στους τσαγκάρηδες. Αλλά εκεί σου λέει ότι θα εφαρμόσω αυτή τη σύμβαση, θα σε πληρώνω με αυτή τη σύμβαση, αλλά από την άλλη μεριά θα δουλέψεις 4 και 5 και 6 ώρες παραπάνω με απλό ωρομίσθιο ή θα καθίσεις για αρκετές μέρες ή αρκετούς μήνες, ένα δύο μήνες και μετά θα περιμένεις να σε φωνάξω για δουλιά χωρίς βέβαια να πληρώνεσαι.
Κ. ΛΙΑΠΑΤΗΣ: Στα εργοστάσια όπου υπάρχει συνδικαλιστική οργάνωση οι συλλογικές συμβάσεις είναι μπορώ να πω αρκετά πιο πάνω από την Εθνική. Εκεί που δεν υπάρχει σωματείο ή κάποια συνδικαλιστική πρόσβαση οι μισθοί που παίρνουν μπορεί να είναι ακριβώς στο ύψος της Εθνικής Γενικής Συλλογικής Σύμβασης. Στα εργοστάσια όπως είναι η Κόκα-Κόλα, η Αμστελ κλπ. οι μισθοί μπορεί να φτάνουν και 60% πάνω από τη Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας (ΓΣΣΕ). Στο χώρο παραγωγής οι μισθοί είναι πιο χαμηλοί, γύρω στο 20%-30% πάνω από την Εθνική ΓΣΣΕ.
Ειδικά σε τμήματα όπως είναι το τμήμα των πωλήσεων, οι μισθοί είναι το διπλάσιο της σύμβασης γιατί είναι τμήματα που έχουν σημασία στην εμπορική πλευρά. Ενας οδηγός ας πούμε που αμείβεται με 800 ευρώ, στις επιχειρήσεις αυτές μπορεί να φτάνει 1.500 γιατί είναι στον τομέα που έχει άμεση σχέση με την προώθηση και πώληση του προϊόντος. Πέρα από το μισθό, όπου υπάρχει συνδικαλιστική οργάνωση, έχει κατοχυρωθεί ένα ποσοστό επί των πωλήσεων κλπ., που όμως έχει ενσωματωθεί στο μισθό, δε δίνεται σαν μπόνους στο τέλος του χρόνου. Σε τέτοια τμήματα επειδή, εκτός από τις τρεις μεγάλες ΦΑΓΕ, ΔΕΛΤΑ, ΜΕΒΓΑΛ, έχουν μπει πολλές μικρές εταιρίες στην αγορά αυτό λειτουργεί και ως μέσο πίεσης απέναντι στην εταιρία και είναι ευνοϊκό για αυτούς τους εργαζόμενους, γιατί σου λέει ο εργοδότης εγώ θέλω αυτό το τμήμα να το αμείβω καλύτερα, να τρέχει περισσότερο για να προωθήσει τα προϊόντα στην αγορά. Εδώ οι επικεφαλείς πωλήσεων είναι υπεργολάβοι που απασχολούν άλλους εργαζόμενους (π.χ. οδηγό).
Τώρα από την άποψη των εργασιακών σχέσεων δεν έχουν μπει ακόμα τα ωρομίσθια. Σε ορισμένες εργολαβίες οι εργασιακές σχέσεις είναι χάλια, όπως η καθαριότητα, τα συνεργεία, οι υδραυλικοί, τελευταία και τα τμήματα που ασχολούνται με την προώθηση των παραγγελιών. Π.χ. ένας εργολάβος αναλαμβάνει να βγάλει τις παραγγελίες των φορτηγών. Εχει πάρει εργαζόμενους που είναι αυτής της ειδικότητας και κάνει αυτή τη δουλιά. Και αυτό είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα του κλάδου γιατί αποδυναμώνονται τα σωματεία και καλλιεργούνται και αντιθέσεις μεταξύ των εργαζομένων, γιατί ένας εργαζόμενος που αμείβεται από την εταιρία παίρνει π.χ. 1.000 ευρώ, ο άλλος δουλεύει στον εργολάβο και παίρνει 800.
Θ. ΚΟΥΤΡΑΣ: Στο μέταλλο βρίσκεις εργαζόμενους, αυτό που λέμε πολλών ταχυτήτων. Ολες τις μορφές απασχόλησης, έκτακτους εργαζόμενους, συμβασιούχους. Η ενοικίαση εργαζομένων έχει πάρει έκταση κυρίως σε μεγάλες επιχειρήσεις. Δελτία παροχής υπηρεσιών υπάρχουν αλλά περιορισμένα. Στο μέταλλο είναι η δουλιά τέτοια που ωρομίσθιους δεν μπορούν να έχουν. Η παραγωγή όμως ρυθμίζει το ωράριο εργασίας. Κατά βάση δουλεύουν 8ωρο αλλά σε φόρτο εργασίας μπορούν να δουλεύουν και 10, και 12, και 14 ώρες.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Τις πληρώνονται τις υπερωρίες;
Θ. ΚΟΥΤΡΑΣ: Τις πληρώνονται λίγο παραπάνω απ’ ό,τι λέει ο νόμος. Επειδή από παλιά είναι κλάδος με συνδικαλιστική οργάνωση, αγώνες και κατακτήσεις κρατιούνται ορισμένα δικαιώματα ειδικά στους μεγάλους χώρους. Πάντως βρίσκεις έναν αριθμό χωρίς δικαιώματα, κυρίως νέους.
Χαρακτηριστικές περιπτώσεις είναι τα ναυπηγεία. Εκεί π.χ. δεν πέρασε εν μέρει η πολυειδικότητα, αλλά το βάζουν αυτό «οικειοθελώς» στη βάση - αν θέλεις μπορείς να πας - με κάποια χρήματα παραπάνω. Δεν έχει ιδιαίτερα αποτελέσματα, αλλά βέβαια κάποιοι εργαζόμενοι πάνε.
Οι μισθοί στη μεγάλη μάζα των εργαζόμενων είναι οριακά στις συμβάσεις και σε αρκετές περιπτώσεις κάτω από αυτές. Η Ομοσπονδία υπογράφει 4 συμβάσεις. Στη σιδηροβιομηχανία είναι λίγο πάνω από την Εθνική. Πάντως υπάρχει η εξής ιδιομορφία στον κλάδο: Στις μεγάλες επιχειρήσεις υπάρχουν οι επιχειρησιακές συμβάσεις που είναι αρκετά πιο καλές, στο διπλάσιο και παραπάνω της Εθνικής Συλλογικής Σύμβασης και της κλαδικής.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Ποια είναι η κατάσταση με τη συνδικαλιστική οργάνωση, πόσοι συνδικαλισμένοι υπάρχουν, πόσοι ψηφίζουν και δραστηριοποιούνται;
Δ. ΘΕΟΔΩΡΟΥ: Αυτή τη στιγμή στους κλάδους της Ομοσπονδίας μαζί με τη γούνα, την οποία δεν ανέφερα πριν, υπάρχουν σε όλη την Ελλάδα γύρω στα 35, ενεργά, πρωτοβάθμια εργοστασιακά και κλαδικά σωματεία. Τα σωματεία είναι 65, σημασία έχει ποια είναι τα ενεργά σωματεία. Βέβαια στο συνέδριο της Ομοσπονδίας πήραν μέρος λίγο παραπάνω, όμως δεν είχαν καμιά δραστηριότητα, ήταν σωματεία παραγωγής αντιπροσώπων.
Οι συνδικαλισμένοι είναι γύρω στους 22.000. Αυτοί που ψηφίζουν σε όλη τη χώρα, σύμφωνα με τα στοιχεία στο τελευταίο συνέδριο που έγινε πριν ενάμισι χρόνο, είναι γύρω στους 11.500. Π.χ. στην Αθήνα οι κλάδοι αυτοί πρέπει να έχουνε γύρω στις 10.000 εργαζόμενους. Καταγεγραμμένοι στα μητρώα του κλαδικού συνδικάτου πέρα από τα 2 εργοστασιακά, που έχουν 300 γραμμένους, είναι γύρω στους 3.000-3.500. Από αυτούς δεκάδες και εκατοντάδες έχουν αλλάξει κλάδο ή έχουν πάρει σύνταξη. Η ψαλίδα ανάμεσα σε γραμμένα και ενεργά μέλη είναι μεγάλη. Περισσότερο αυτό καταγράφεται Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Δηλαδή στη Λάρισα για παράδειγμα δεν έχουμε τέτοιες μεγάλες αποστάσεις. Στις προηγούμενες αρχαιρεσίες πριν δύο χρόνια στη Λάρισα ψήφισαν 1.600. Πολύ μεγάλος αριθμός σε σχέση με αυτούς που υπήρχαν στην παραγωγή εκείνη την περίοδο. Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχουν τόσοι στην παραγωγή. Υπάρχει μεγάλη συρρίκνωση. Στην Αθήνα για μεγάλο μέρος του κλάδου δεν έχουμε καλή εικόνα. Για παράδειγμα, οι οργανώσεις μας υπολογίζουν σε εκατοντάδες τους Μπαγκλαντέζους που δουλεύουν στα υπόγεια στις βιοτεχνίες που ράβουν ρούχα, από Κολιάτσου μέχρι Ανω Πατήσια. Δηλαδή είναι αρκετές χιλιάδες, πάνω από 10.000, αυτοί που καλύπτει το κλαδικό συνδικάτο και ψηφίσαν 1.300. Ο κύριος όγκος των συνδικαλισμένων είναι στις μεγάλες μονάδες, όπου εκεί είναι σχεδόν συνδικαλισμένοι το 80% και ψηφίζουν. Υπάρχουν όμως και μεγάλες μονάδες ή και όμιλοι που δεν υπάρχουν συνδικαλισμένοι και στην Αθήνα και στην επαρχία.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Η δραστηριότητα στα πρωτοβάθμια, σε τόπους δουλιάς, ποια είναι;
Δ. ΘΕΟΔΩΡΟΥ: Από τα 35 ενεργά πρωτοβάθμια, τα 8 είναι κλαδικά και βρίσκονται στην επιρροή μας. Τα υπόλοιπα είναι εργοστασιακά. Από τα εργοστασιακά τα περισσότερα τα ελέγχουν ΠΑΣΚΕ - ΔΑΚΕ.
Η δραστηριότητά τους κυρίως έχει να κάνει με ό,τι αφορά μέσα στον εργοστασιακό χώρο. Και αυτό, το ξέρουμε πολύ καλά, είναι γενικότερο πρόβλημα στα εργοστασιακά σωματεία. Αν υπάρχουν δευτεροβάθμιες οργανώσεις ή μέλη στο ΔΣ που είναι της επιρροής μας μπορεί να υπάρχουν κάποιες αναφορές σε γενικότερα ζητήματα όπως είναι το ασφαλιστικό ή η ακρίβεια ή ο πόλεμος, σε αυτά τα ζητήματα που αφορούν γενικότερα την εργατική τάξη. Με Υγεία, Παιδεία και τέτοια πράγματα δεν ασχολούνται συστηματικά ούτε τα σωματεία που πλειοψηφούν απόλυτα οι δικές μας δυνάμεις. Μπορεί να βγάλουν μια ανακοίνωση ή ένα δελτίο Τύπου, αυτό δε σημαίνει δραστηριότητα.
Η Ομοσπονδία παίρνει μέρος σε όλες αυτές τις κεντρικές δραστηριότητες, όμως δική της δραστηριότητα δεν αναπτύσσει. Μπορεί να βγάλει μια ανακοίνωση να τη στείλει στον κλάδο, όμως να κάνει μια δραστηριότητα για τα ζητήματα της υγείας ή αυτή την περίοδο της ακρίβειας, να βγάλει μια ανακοίνωση, να πάει μέσα στα εργοστάσια, να δημιουργήσει μια κατάσταση, ένα κίνημα, μια σύσκεψη των σωματείων της, δε γίνεται αυτό ή γίνεται αποσπασματικά. Πρόκειται για δικές μας αδυναμίες στελεχών ή οργανωτικές, αλλά υπάρχει και το αντικειμενικό πρόβλημα των λίγων δυνάμεων.
Κ. ΛΙΑΠΑΤΗΣ: Θέλω να προσθέσω ότι είναι ευκαιρία ειδικά στο χώρο μας να γίνει μια ουσιαστική κομματική δουλιά για τα μεταλλαγμένα. Εγώ που πάω στα μαγαζιά έξω, βλέπω ότι υπάρχει μεγάλη ανησυχία στον κόσμο. Πρέπει να χτυπήσουμε τα δυο μεγάλα κόμματα και το ΣΥΝ που επί της ουσίας συμφωνήσανε να εισαχθούν. Γιατί το ζήτημα είναι το εξής. Διαδίδουν ότι γίνεται ό,τι γίνεται για να εξαλειφθεί η πείνα από τον κόσμο, και τέτοια. Πρέπει να πούμε ότι σε αυτό το σύστημα, τον καπιταλισμό, θα υπάρχει ανεργία και πείνα. Αυτά τα δύο πάνε μαζί.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Υπάρχει δραστηριότητα σε αυτό που λέτε, ότι δεν εφαρμόζονται οι συλλογικές συμβάσεις;
Δ. ΘΕΟΔΩΡΟΥ: Σημαντική. Και παρεμβάσεις μέσα στους χώρους δουλιάς, απεργιακές κινητοποιήσεις για απολύσεις, ζητήματα ωραρίου, υπερωριών. Υπάρχουν πολλά παραδείγματα: Οι απολύσεις στο Σεξ Φορμ, του Λαναρά στη Νάουσα πέρυσι που πήγε να κλείσει. Το αποτρέψαμε, ανεξάρτητα αν στην πορεία, σχεδόν το έκλεισε το εργοστάσιο με άλλο τρόπο.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Τις κλαδικές συμβάσεις πώς τις κλείνετε, με απεργιακές κινητοποιήσεις;
Δ. ΘΕΟΔΩΡΟΥ: Κλαδική απεργία για τις συμβάσεις κάναμε μαζί με το ασφαλιστικό πρόπερσι, αυτό το συντονισμό που κάναμε με το ΠΑΜΕ. Κατά την οποία κινητοποίηση παρά την πολύ μεγάλη κόντρα από ΠΑΣΚΕ ΔΑΚΕ, Αυτόνομη Παρέμβαση του ΣΥΝ πήγαμε πάρα πολύ καλά. Στα μεγάλα εργοστάσια, τα οργανωμένα είχαμε 80% συμμετοχή. Ηταν μια περίοδος καλή για μας, είχαμε αναπτύξει μεγάλη δραστηριότητα. Ομως δυσκολευόμαστε πολύ διότι δεν έχουμε κομματικές δυνάμεις σε μεγάλους χώρους. Οι συμβάσεις κλείνονται μέσω ΟΜΕΔ. Επιδρά αρνητικά η υπογραφή της Εθνικής Γενικής ΣΣΕ από την πλειοψηφία της ΓΣΕΕ με απαράδεκτους όρους.
Κ. ΛΙΑΠΑΤΗΣ: Συνδικαλισμένοι σε μας, αν πάρουμε τον κλάδο συνολικά, πρέπει να είναι εκεί γύρω στο 15 με 20%. Οι ψηφίσαντες δεν πρέπει να φτάνουν το 15%.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Το 15% των συνδικαλισμένων;
Κ. ΛΙΑΠΑΤΗΣ: Οχι, του συνόλου, δηλαδή ψήφισε γύρω στο 12 με 13% με στοιχεία, όλων των ομοσπονδιών που είναι στον κλάδο. Βέβαια το ποσοστό από περιοχή σε περιοχή είναι διαφορετικό. Στην Αθήνα το ποσοστό των συνδικαλισμένων είναι μεγαλύτερο, πρέπει να φτάνει το 60%.
Στον κλάδο των τροφίμων υπάρχουν 7 Ομοσπονδίες. Ομοσπονδία κονσερβοποιίας, συσκευασίας, αλλαντοβιομηχανίας, η Ομοσπονδία Αρτοσκευασμάτων κλπ. Είναι εργοστάσια τα οποία είναι στην Ομοσπονδία Επισιτισμού, παράγουν σοκολάτες κ.ά. Τώρα εμείς κάνουμε μια προσπάθεια, όλες αυτές οι Ομοσπονδίες κάπως να ενοποιηθούν.
Στην επαρχία υπάρχουν περιοχές με μεγάλες μονάδες επεξεργασίας αγροτικών προϊόντων και δεν υπάρχει κανένας κομμουνιστής. Ας πούμε στην Κρήτη στην οινοποιία υπάρχει ένα κλαδικό σωματείο που οι ψηφίσαντες είναι περίπου 37 άτομα ίσα-ίσα για να πιάσουν τον αριθμό να βγάλουνε έναν αντιπρόσωπο για το Εργατικό Κέντρο. Εκεί πρέπει να είναι οι εργαζόμενοι πάνω από 1.500 άτομα.
Στην Ομοσπονδία που ανήκω, στο τελευταίο συνέδριο πήραν μέρος 32 σωματεία. Και είναι και 2 σωματεία που δεν κάνανε εκλογές. Υπάρχουν και χώροι όπως είναι η ΔΕΛΤΑ με τρία εργοστάσια που πρέπει να έχει γύρω στους 1.500 εργαζόμενους και δεν υπάρχουν συνδικαλισμένοι στο κλαδικό ούτε υπάρχει εργοστασιακό σωματείο.
Εχουμε μεγάλη δυσκολία να συνδικαλιστούν οι γυναίκες, ειδικά αυτές που είναι μιας ηλικίας πάνω από 50 χρόνων.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Πόσες είναι αυτές;
Κ. ΛΙΑΠΑΤΗΣ: Είναι αρκετές. Οι νέοι δείχνουν μια τάση να θέλουν να συνδικαλιστούν. Στο σωματείο μου πέρυσι το Μάρτιο είχαμε 37 άτομα οργανωμένους και τώρα είμαστε 250, η πλειοψηφία αυτών που έχουν γραφτεί στο σωματείο είναι άτομα από 28 μέχρι 35 χρονών. Ομως, γράφονται στο σωματείο, όπως γράφεσαι σε ένα σύλλογο, δηλαδή με αυτό τον κόσμο πρέπει να κάνεις πολλή δουλιά να καταλάβει τι είναι το σωματείο. Γράψαμε εργαζόμενους μέσα από μερικές δραστηριότητες κάποιες εκδρομές που κάναμε, κάποιους χορούς. Τώρα όμως από κει και πέρα είναι μεγάλος ο δρόμος για να τους δώσεις να καταλάβουν ποιος είναι ο ρόλος του σωματείου. Ας πούμε την Πρωτομαγιά που πήραμε απόφαση σαν σωματείο να συμμετέχουμε στη συγκέντρωση του ΠΑΜΕ μερικοί συνάδελφοι, καλοπροαίρετα όμως, βάζανε το ζήτημα γιατί να πάμε εκεί και να μην πάμε στη ΓΣΕΕ. Γιατί αυτό ακούγανε από τα κανάλια. Εχουν γίνει βήματα αλλά πρέπει να γίνει μια μεγάλη δουλιά να καταλάβει αυτός ο κόσμος τι ρόλο παίζει η ΓΣΕΕ - γιατί συγκροτήθηκε το ΠΑΜΕ και ποια είναι η προοπτική.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Κλαδική σύμβαση εσείς πώς υπογράφετε;
Κ. ΛΙΑΠΑΤΗΣ: Την κλαδική σύμβαση την υπόγραφαν ως τώρα η ΠΑΣΚΕ-ΔΑΚΕ ζητώντας 0,5% πάνω από την Εθνική ΓΣΣΕ. Την υπόγραφαν με τους βιομηχάνους τροφίμων. Κλαδική απεργία έχει γίνει το ‘82-’83, εκεί περίπου. Δεν έχει ξαναγίνει πάλι. Στελέχη της ΠΑΣΚΕ που υπογράφανε τη σύμβαση της Ομοσπονδίας, στα εργοστάσια υπογράφανε επιχειρησιακές συμβάσεις για μικρότερες αυξήσεις. Ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας που ήταν στο εργοστάσιο της Πέπσι, υπέγραφε κλαδική αύξηση 5,8% και μέσα στο εργοστάσιο υπέγραφε 4,5%.
Θ. ΚΟΥΤΡΑΣ: Στον κλάδο μετάλλου έχουμε σοβαρές δυνάμεις, παρεμβάσεις, και δραστηριότητα του ΠΑΜΕ. Ο κλάδος αυτός έχει μια ιδιομορφία με πολλά σωματεία ειδικοτήτων, πράγμα που δυσκολεύει. Βέβαια το τελευταίο διάστημα έχουμε κάνει βήματα να ενοποιηθούν σωματεία. Στους μεγάλους χώρους, κύρια εκεί που συγκεντρώνεται η αντιπαράθεση με τον κυβερνο-εργοδοτικό συνδικαλισμό, υπάρχουν καταχτήσεις. Είναι αυτό που είπαν και οι σύντροφοι προηγουμένως ότι δεν περιμένει κανείς εργαζόμενος εκεί να υπογραφεί η κλαδική σύμβαση για να πάρει αύξηση. Συνήθως έχουν υπογραφεί επιχειρησιακές συμβάσεις και αργότερα, κατά το καλοκαίρι, μπορεί να υπογραφεί η κλαδική με κάτι παραπάνω από τη Γενική Σύμβαση.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Εσείς κάνετε κλαδική απεργία για τη Σύμβασή σας;
Θ. ΚΟΥΤΡΑΣ: Σου είπα, στις μεγάλες επιχειρήσεις έχουν υπογραφεί επιχειρησιακές συμβάσεις...
ΕΡΩΤΗΣΗ: Ε δεν είναι όλος ο κόσμος, είναι οι μεγάλοι χώροι…
Θ. ΚΟΥΤΡΑΣ: Οταν οι μεγάλοι χώροι δε συμμετέχουν στις κινητοποιήσεις, αδυνατίζει η δουλιά. Δεν υπάρχει προσανατολισμός στις άλλες συνδικαλιστικές δυνάμεις να κινητοποιήσουν τον κλάδο, να βάλουν τον κλάδο μπροστά να παλέψει. Συνήθως βαράνε καμιά «ντουφεκιά» για τα μάτια του κόσμου, καμιά τετράωρη στάση εργασίας που οι ίδιοι ουσιαστικά την υπονομεύουν.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Στην Ομοσπονδία τι συσχετισμός υπάρχει;
Θ. ΚΟΥΤΡΑΣ: Εμείς είμαστε με 8 έδρες, η ΠΑΣΚΕ έχει 11, 5 η ΔΑΚΕ και 1 έδρα έχουν εναλλάξ ο ΣΥΝ με το ΝΑΡ.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Στα πρωτοβάθμια τι γίνεται;
Θ. ΚΟΥΤΡΑΣ: Στα μεγάλα κλαδικά πλειοψηφούμε σε αρκετά. Εχουμε μια δυσκολία στα επιχειρησιακά, δηλαδή στην Αθήνα εμείς πλειοψηφούμε σε 11 σωματεία μαζί με το κλαδικό, πανελλαδικά πρέπει να φτάνουμε τα 20. Οσον αφορά τη δραστηριότητά τους έχουμε την ίδια κατάσταση που είπε κι ο Δήμος. Υπάρχει δυσκολία να κινητοποιηθούν. Περισσότερο μέσα στο χώρο τους προσπαθούν να δραστηριοποιηθούν, εκεί με τα ειδικά, τα μικροπροβλήματα. Γίνεται μια δουλιά, καμπανιακά περισσότερο, για τα γενικότερα μεγάλα ζητήματα, αλλά δεν έχει μια συνέχεια, δεν έχει μια σταθερότητα, δηλαδή τη στιγμή που ένα γεγονός είναι στην κορύφωσή του θα γίνουν περιοδείες, θ’ αξιοποιηθεί, θα γίνουν συνελεύσεις, συγκεντρώσεις, αλλά μένει εκεί χωρίς συνέχεια.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Με ποιες μορφές παρεμβαίνει η εργοδοσία ...
Θ. ΚΟΥΤΡΑΣ: Η παρέμβαση στα επιχειρησιακά είναι δεδομένη και γι’ αυτό υπάρχει προσανατολισμός περισσότερο σε κλαδικά σωματεία ανά νομό. Το επιχειρησιακό είναι ευάλωτο. Η εργοδοσία έχει δημιουργήσει μηχανισμούς σε πολλούς χώρους, ιδιωτικούς στρατούς. Εχουν μπει τελευταία κάμερες που παρακολουθούν τα πάντα. Ο κυβερνητικο-εργοδοτικός συνδικαλισμός λειτουργεί σαν παράρτημα της εργοδοσίας. Τα επιχειρησιακά σωματεία κάνουν διοίκηση, ρυθμίζουν μισθούς, αυξήσεις, εργασιακές σχέσεις, τα πάντα. Οπου έχεις δυνάμεις και το κοντράρεις αυτό, και καλύτερα αποτελέσματα έχεις στις εκλογές, αλλά και ακολουθείς μια αποκαλυπτική τακτική και συσπειρώνεις κάποιες δυνάμεις.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Ωραία, γιατί όμως πάνε και ψηφίζουν την ΠΑΣΚΕ και τη ΔΑΚΕ;
Θ. ΚΟΥΤΡΑΣ: Στα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά πριν ένα μήνα έγιναν εκλογές. Ενα χρόνο πριν, η ΠΑΣΚΕ για ν’ αφανίσει εμάς από ‘κει μέσα έκανε 700 επιλεγμένες προσλήψεις, δεν της ξέφυγε άνθρωπος. Οταν λέμε επιλεγμένες, το εννοούμε. Παίζουν πολύ γερά ακόμα το ρουσφετολογικό χαρτί, δηλαδή ένας εργαζόμενος μπορεί να ‘χει και τη γυναίκα του, να ‘χει και το παιδί του μέσα. Δεν τους σπας εύκολα μετά. Οταν παίρνει τρεις μισθούς από μια επιχείρηση είναι ευάλωτος, χειραγωγείται εύκολα. Είχε η ΠΑΣΚΕ ένα ψηφοδέλτιο που μετείχε το 1/3 των ψήφων τους, στις εκλογές πήραν 1.000 ψήφους, είχανε 300 άτομα στο ψηφοδέλτιό τους. Εχουν στην υπηρεσία τους το μηχανισμό της εταιρίας από διευθυντές, προϊσταμένους, εργοδηγούς κλπ. που είναι στρατευμένος σ’ αυτή την κατάσταση. Κάπως έτσι λειτουργούν. Πήγα σ’ ένα εργοστάσιο στην Κόρινθο και η εταιρία με άφηνε να μπω μέσα, δε με άφηνε ο πρόεδρος του σωματείου, γιατί καθυστέρησα, λέει, πέντε λεπτά στο ραντεβού! Κι αν δεν μπεις με το ζόρι, δεν μπαίνεις μέσα. Είναι τέτοια η κατάσταση.
Δ. ΘΕΟΔΩΡΟΥ: Η εργοδοσία στους οργανωμένους χώρους δουλεύει με διάφορες μορφές. Με τους μηχανισμούς πρώτα απ’ όλα που έχει και με την τρομοκρατία. Κι όταν δεν υπάρχει παρέμβαση, γιατί συνήθως και στους περισσότερους χώρους δεν υπάρχει παρέμβαση καλή και αποφασιστική... Εκεί που υπάρχει είναι κάπως καλύτερα τα πράγματα, όμως αυτό δε σημαίνει ότι δεν παρεμβαίνει η εργοδοσία για να διαμορφώσει, όχι μόνο συσχετισμούς, αλλά κυρίως δουλεύει στο επίπεδο της συνείδησης, κι αυτό νομίζω έχει τη μεγαλύτερη σημασία. Π.χ. πριν δέκα μέρες σ’ ένα μεγάλο εργοστάσιο στην επαρχία, είχαμε φτιάξει ένα καλό ψηφοδέλτιο, πλατύ, με συντρόφους μέσα και άλλους. Κατεβάσαμε 40 άτομα. Στο εργοστάσιο πριν ένα εξάμηνο είχαμε κάνει απεργία και είχαμε καλές κομματικές δυνάμεις, απήχηση το Κόμμα και στις βουλευτικές εκλογές. Τους μισούς ψήφους τους πήρε το ψηφοδέλτιο ΠΑΣΚΕ-ΔΑΚΕ. Η εργοδοσία μας τους πήρε. Δούλεψαν οι μηχανισμοί και παρόλο που φαινότανε ότι θα πάρουμε την πλειοψηφία, δεν την πήραμε. Δουλεύει με τους μηχανισμούς, αλλά κυρίως αυτό που πρέπει να δούμε είναι πώς δουλεύει στο επίπεδο της συνείδησης. Γιατί μπορείς να έχεις και πλειοψηφία σε σωματεία και να μην κάνεις βήματα να κερδίσεις πολιτικά ανθρώπους.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Για πες για το επίπεδο της συνείδησης, δηλαδή επιδρούν τα περί ανταγωνιστικότητας, «θα κλείσει η επιχείρηση», «παγκοσμιοποίηση» κλπ.;
Δ. ΘΕΟΔΩΡΟΥ: Αυτά περνάνε σε πολύ μεγάλο βαθμό. Κυρίως αυτά περνάνε. Γιατί και εκεί πιέζουνε, δηλαδή, ένα το ότι «εμείς εδώ, εργοδοσία και εργαζόμενοι δεν είμαστε ανταγωνιστές, έχουμε ένα κοινό συμφέρον να αντιμετωπίσουμε τον ανταγωνισμό». Περνάει πάρα πολύ τα τελευταία χρόνια, λόγω της κατάστασης που υπάρχει. Δεύτερο «να δώσουμε ό,τι μπορούμε από τις δυνάμεις μας για να επιβιώσει η επιχείρηση». Στο επίπεδο μισθών εννοώ και εδώ περνάνε τη δική τους αντίληψη, ότι «ναι μεν το κατανοούμε ότι είναι χαμηλοί οι μισθοί, αλλά δεν έχουμε δυνατότητα». Κάπως έτσι με αυτόν τον τρόπο περνάνε τις δικές τους αντιλήψεις.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Εμείς κάνουμε παρέμβαση με βάση στοιχεία για τα κέρδη, για την πολιτική των κομμάτων σε σχέση με την αντίθεση κεφαλαίου εργασίας κλπ.;
Δ. ΘΕΟΔΩΡΟΥ: Γενική ιδεολογική παρέμβαση κάνουμε. Εξειδικευμένα δεν κάνουμε σε όλους τους χώρους. Σε ορισμένους χώρους κάνουμε παρέμβαση, όπου έχουμε κομματική οργάνωση. Στους περισσότερους χώρους δεν έχουμε κομματική οργάνωση. Αυτό είναι το βασικό. Δηλαδή όπου έχεις κομματική οργάνωση και γίνεται στοιχειωδώς μια δουλιά, εκεί γίνεται παρέμβαση καλύτερη, διευρύνεις μια επιρροή, συνδικαλιστικά και πολιτικά. Αυτό που φαίνεται είναι ότι αν έχεις μια καλή οργάνωση στη βιομηχανία με τη δουλιά που κάνεις στα μεγάλα κλαδικά σωματεία, αποσπάς αντιπροσώπους. Στα περισσότερα κλαδικά σωματεία είμαστε μόνοι μας. Η όποια δουλιά γίνεται, που γίνεται αξιόλογη δουλιά αλλά με αδυναμίες και όχι αυτή που απαιτούν σήμερα τα προβλήματα και οι ανάγκες του κινήματος, γίνεται από τους κομμουνιστές. Και αυτό φαίνεται και οι εργάτες σε ψηφίζουν μαζικά. Για παράδειγμα, από 250 εργάτριες από πολύ μεγάλο εργοστάσιο ιματισμού στην Αθήνα που ψήφισαν στις τελευταίες αρχαιρεσίες -είχαν ψηφίσει γύρω στις 70 στις προηγούμενες- η μεγάλη πλειοψηφία μας ψήφισε χωρίς να είναι οπαδοί του Κόμματος, γιατί αναδείχτηκαν από κει μέσα συνδικαλίστριες και οι συνδικαλιστές που πήγαιναν απέξω είχαν ασχοληθεί με σημαντικά ζητήματα, όπως ήταν οι απολύσεις, το πώς θα πληρώνονται οι υπερωρίες και όλα αυτά τα πράγματα. Εν πάση περιπτώσει αξιοποιώντας τέτοια ζητήματα κάναμε πολιτικο-ιδεολογική δουλιά με τις παρουσίες μας στα διαλείμματα. Ομως γενικά η πολιτική επιρροή της εργοδοσίας για τα δικά τους ζητήματα και για τα γενικότερα είναι πολύ μεγαλύτερη από τη δική μας παρέμβαση και πολιτική επιρροή.
Θ. ΚΟΥΤΡΑΣ: Να προσθέσω κάτι πάνω σ’ αυτό. Είμαι της γνώμης - βέβαια διαφορετικά εκφράζεται από κλάδο σε κλάδο - ότι είναι σε υποχώρηση αυτά τα ιδεολογήματα. Πριν μερικά χρόνια πέρναγαν αυτές οι θεωρίες, η ανταγωνιστικότητα, ότι είμαστε συνεργάτες κλπ. Αυτό βέβαια είναι ίσως μια ιδιομορφία του κλάδου μας, όπου πέρασε ένα κύμα ιδιωτικοποιήσεων που σάρωσε πολλούς μεγάλους χώρους. Πιστεύω ότι μεγάλο κομμάτι εργαζόμενων σήμερα δεν πιστεύει αυτές τις θεωρίες, ταξική συνεργασία, ταξική ειρήνη, το ότι εμείς και οι εργοδότες είμαστε το ίδιο πράγμα, το ότι ο κοινωνικός διάλογος δίνει λύση στα προβλήματα. Αυτά έχουν υποχωρήσει, χωρίς όμως να γίνει και το βήμα που θέλουμε εμείς, το ποιοτικό βήμα πάνω σ’ αυτήν την κατεύθυνση. Ναι μεν το κατανοεί, το καταλαβαίνει αλλά η ανασφάλεια, η αβεβαιότητα με το ένα πόδι στην ανεργία είναι αυτό που κρατάει έναν κόσμο και δεν εκφράζεται υπέρ των δικών μας δυνάμεων πιο ανοιχτά, πιο αποφασιστικά. Και η μοιρολατρία και η ηττοπάθεια, δέχτηκαν χτυπήματα. Το καταλαβαίνουν περισσότεροι, αλλά δε γίνεται αυτό το βηματάκι παραπάνω. Πιστεύω ότι σε πολλούς χώρους του μετάλλου καταλαβαίνει ο εργάτης ότι δεν είναι συνεργάτης με τον εργοδότη, ότι δεν έχει τα ίδια συμφέροντα, ότι αυτός είναι σε άλλο τραπέζι. Υπάρχουν και οι δικές μας αδυναμίες αλλά νομίζω ότι περισσότερο η ανασφάλεια κρατάει τον κόσμο σε αμυντική στάση.
Κ. ΛΙΑΠΑΤΗΣ: Οταν στην Ελλάδα σήμερα έχουμε ένα ποσοστό ανεργίας που κυμαίνεται επίσημα γύρω στο 10%, και προφανώς αυτό είναι πολύ μεγαλύτερο στην πραγματικότητα, όταν οι άλλες δυνάμεις δουλεύουν και τρομοκρατούν τον κόσμο σ’ αυτή την κατεύθυνση μαζί με την εργοδοσία, έχει αυτό οπωσδήποτε επίδραση. Εναν εργαζόμενο, ειδικά στον κλάδο το δικό μας όπου υπάρχουν τέσσερα-πέντε άτομα απ’ το στενό οικογενειακό του περιβάλλον που δουλεύουν σε μια εταιρία, και παίρνουν όλοι μαζί γύρω στα 6.000 ευρώ το μήνα, είναι δύσκολο να τον ξεμπλοκάρεις. Θα σου πω το εξής: Ενας εργαζόμενος που ήταν οργανωμένος χρόνια στο σωματείο, ήρθε πριν δυο χρόνια κλαίγοντας και μου είπε θέλω να παραιτηθώ από το σωματείο. Ηταν ψιλοδραστήριος, δεν ήταν απ’ τους πολύ δραστήριους. Τον έπιασε η εταιρία και του είπε «κοίταξε να δεις λεβέντη μου, εάν συνεχίσεις να είσαι στο σωματείο, θα απολυθείς. Οχι μόνο εσύ, όλοι». Και μου λέει «τι να κάνω, πες μου». Του είπα βέβαια ότι πρέπει να μείνει, προσπάθησα κλπ. Είναι όμως εύκολο αυτόν τον άνθρωπο, όταν βρίσκεται σ’ αυτό το αδιέξοδο, να τον κρατήσεις μάχιμο;
ΕΡΩΤΗΣΗ: Αυτά που λέει ο Δήμος, ανταγωνιστικότητες κλπ. πιάνουνε;
Κ. ΛΙΑΠΑΤΗΣ: Εμείς κάναμε μια καλή δουλιά σαν σωματείο περί της Ολυμπιάδας, γιατί την προπαγανδίζει η εταιρία, είναι χορηγός. Να σας πω ότι σε όποιον στο εργοστάσιο μιλάω για την Ολυμπιάδα γελάει! Στην τελευταία συνάντηση, επειδή το σωματείο έβγαλε μια ανακοίνωση για την Ολυμπιάδα μας λέει η εταιρία: Μπήκαμε χορηγοί στην Ολυμπιάδα για να μην μπουν οι ανταγωνιστές, δε βγάζουμε λεφτά. Και του λέω το εξής: Εμείς δε βγάζουμε, εσείς δε βγάζετε, ποιος διάολο βγάζει; Πού πάνε αυτά τα λεφτά; Δεν μπορούσε να πει. Και όταν τα είπαμε αυτά στον κόσμο, ήταν σαν να του έλεγες ανέκδοτο. Εγώ είμαι της άποψης ότι σε κάποιους εργαζόμενους που δεν έχουμε εμείς ουσιαστική παρέμβαση μπορεί να πιάνουν αυτά περί ανταγωνιστικότητας. Οπου όμως κάνεις μια σχετική δουλιά δεν περνάνε αυτά τα πράγματα. Εδώ έχουν ξεπεράσει κάθε όριο. Δεν υπάρχει εταιρία στον κλάδο που να έχει αύξηση στα κέρδη κάτω από 50%. Το 2002 η ΦΑΓΕ είχε 240% αύξηση στα κέρδη. Οταν λοιπόν βγάλαμε αυτό το χαρτί στον πίνακα, τι να πιστέψει ο εργαζόμενος περί ανταγωνισμού; Οταν δημοσιεύτηκε ο ισολογισμός, την ίδια μέρα, είχε συγκέντρωση το τμήμα πωλήσεων της εταιρίας και μας έλεγε ο διευθυντής ότι «παιδιά δεν πάμε καλά, σπρώχτε να κάνουμε πωλήσεις κλπ.» και μόλις του βγάλαμε το χαρτί λέει «εντάξει παιδιά, να φύγουμε τώρα, θα τα συζητήσουμε άλλη μέρα» και διαλύθηκε η συγκέντρωση. Εχουν φτάσει στο όριο της πρόκλησης, γιατί έχουν κέρδη και είναι και προκλητικοί στη διαφήμιση των κερδών. Αυτά τα πράγματα αν τα αξιοποιήσουμε, να δουν τι πήρε ο μισθός αυτουνού πάνω, τι πήρε ο εργοδότης πάνω, στα κέρδη, μπορούμε να κάνουμε μια καλή δουλιά και να μπουν στο περιθώριο αυτά περί ανταγωνιστικότητας και παγκοσμιοποίησης κλπ.
Τώρα, οι άλλες συνδικαλιστικές και πολιτικές δυνάμεις δουλεύουν σ’ αυτή την κατεύθυνση που είπαν και οι σύντροφοι νωρίτερα. Δηλαδή δίπλα στην εργοδοσία δουλεύουν σαν μηχανισμός που τρομοκρατεί τους εργαζόμενους. Οι συνδικαλιστικές παρατάξεις τρομοκρατούν τους εργαζόμενους μαζί με την εργοδοσία για να τους ψηφίσουν, να τους ενισχύσουν, όχι μόνο συνδικαλιστικά αλλά και πολιτικά. Χρησιμοποιούν και διάφορα ρουσφέτια. Μέσω του προέδρου του σωματείου δίνουν δάνεια από την εταιρία στους εργαζόμενους. Και ο εργαζόμενος αισθάνεται κατά κάποιο τρόπο και υποχρεωμένος γι’ αυτή τη δουλιά. Ή σου λέει «θα σε βάλω σ’ ένα πόστο» ή «θα σου δώσω άδεια τον Αύγουστο», έχουμε και τέτοια φαινόμενα σε εργοστάσια. Και αυτή η δουλιά δεν ξεκίνησε τώρα. Ξεκίνησε απ’ το ’85-’86, από το περιβόητο τότε πρόγραμμα σταθεροποίησης, την καθήλωση των μισθών με νόμο κλπ. Κάναμε εμείς κάτι απεργίες, οι άλλες συνδικαλιστικές παρατάξεις διαφωνούσαν και φυσικά εκ των πραγμάτων στην πορεία βρέθηκαν αγκαλιά με την εργοδοσία. Σήμερα, οι άλλες παρατάξεις κανονίζουν και την πρόσληψη των εργαζομένων. Θέλει κάποιος δουλιά; Πρέπει να έχει γνωστό τον Τάδε συνδικαλιστή. Δηλαδή, ό,τι γινόταν στο δημόσιο τομέα πριν από χρόνια, γίνεται τώρα στον ιδιωτικό με μεγαλύτερη ένταση.
Δ. ΘΕΟΔΩΡΟΥ: Πάντως αυτά εξαρτώνται και από τους κλάδους. Για παράδειγμα στους κλάδους τους δικούς μας υπάρχει μετανάστευση και αυτό είναι ολοφάνερο σε πόλεις ολόκληρες, ας πούμε Λάρισα. Φεύγουν οι επιχειρήσεις και ο κόσμος ξέρει ότι έφυγε η επιχείρηση και πήγε στη Βουλγαρία, στα Σκόπια κλπ. Περνάνε οι αντιλήψεις αυτές, ότι εδώ δεν τα βγάζει πέρα και πρέπει να φύγει, πρέπει να πάει εκεί για να βγάλει λεφτά, για να μπορέσει να επιβιώσει σαν επιχείρηση. Αυτές είναι οι θεωρίες της ανταγωνιστικότητας κι εδώ πρέπει να παρέμβουμε και να δουλέψουμε πολύ. Ξεκάθαρα σου λένε οι βιομήχανοι ότι «εκεί το - λεγόμενο - εργατικό κόστος είναι ένα δολάριο, δεν είναι δυνατό εσύ να έρχεσαι να μου ζητάς αύξηση». Χτες το βράδυ ο πρόεδρος των εργοδοτών στους τσαγκάρηδες μου λέει «θα ‘ταν τιμή σας αν υπογράφατε φέτος μια σύμβαση που να λέει ότι λόγω της κατάστασης που βιώνει ο κλάδος της υποδηματοποιίας εμείς η Ομοσπονδία υπογράφουμε μια σύμβαση με μηδέν αυξήσεις»! Φανταστείτε τώρα μέσα στο χώρο της δουλιάς τι θεωρίες αναπτύσσονται. Και στη βιοτεχνία ακόμα περισσότερο αναπτύσσονται αυτές οι θεωρίες ότι «είμαστε εδώ, μαζί, δεν είμαστε εχθροί, είμαστε μια οικογένεια, μαζί παλεύουμε για να επιβιώσει η επιχείρηση, για να ‘χεις εσύ ένα κομμάτι ψωμί να τρως», αυτό περνάει οριζόντια σε πάρα πολύ κόσμο.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Πώς συμβάλλουμε εμείς, σαν κομματικές δυνάμεις, στην οργάνωση και κινητοποίηση των εργαζομένων, στην ανάπτυξη αγώνων; Κατ’ αρχήν έχουμε κομματικές δυνάμεις; Τι πείρα βγαίνει από την ιδεολογικοπολιτική δουλιά και την κομματική οικοδόμηση;
Δ. ΘΕΟΔΩΡΟΥ: Εχουμε κομματικές δυνάμεις αλλά είναι πολύ λίγες για τις κάμποσες χιλιάδες εργαζόμενους του κλάδου. Ομως υπάρχει μια οργανωμένη κομματική δύναμη. Με αδυναμία στους μεγάλους χώρους. Εχουμε κομματικά μέλη, αλλά κύρια σε μικροβιοτεχνίες.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Yπάρχει συστηματική δουλιά των κομματικών οργανώσεων;
Δ. ΘΕΟΔΩΡΟΥ: Μπορούμε να πούμε ότι υπάρχει. Και πολιτική παρέμβαση, και συνδικαλιστική. Σε μια σειρά από χώρους, όχι σε όλον τον κλάδο. Υπάρχουν όμως χώροι, πάνω από 30-40 εδώ στην Αθήνα για παράδειγμα, που είναι καταγεγραμμένοι, όπου έχουμε και πολιτική παρέμβαση. Το καλό είναι ότι οι σύντροφοι που έχει αναδείξει το Κόμμα στο πρωτοβάθμιο συνδικάτο, στο δευτεροβάθμιο, στη συντριπτική πλειοψηφία τους, δεν έχουν την αντίληψη ότι π.χ. ο συνδικαλιστής δε θα πάει μες στο εργοστάσιο να κάνει πολιτική δουλιά, δε θα μοιράσει το Ριζοσπάστη, το κομματικό έντυπο κλπ. Γίνεται μια τέτοια δραστηριότητα και νομίζω πως είναι σημαντικό αυτό. Αυτή η δραστηριότητα ανάλογα με τις εξελίξεις είναι πιο έντονη ή πιο χαλαρή, π.χ. φέτος μετά το Γενάρη είναι πιο έντονη λόγω των επαναλαμβανόμενων εκλογών. Και πολιτικές ομιλίες μέσα στο χώρο δουλιάς έχουμε, και οι συνδικαλιστές τα προβλήματα τα αναγάγουν στα πολιτικά ζητήματα. Ας πούμε στα τσαγκαράδικα της Καλλιθέας γίνεται μια συστηματική διακίνηση Ριζοσπάστη από την κλαδική οργάνωση κάθε βδομάδα, από δυο-τρεις συντρόφους που δίνουν 40 φύλλα σε σύνολο 200 εργατών όταν δουλεύουν φουλ.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Οι συνοικιακές οργανώσεις κάνουν δουλιά απέξω;
Δ. ΘΕΟΔΩΡΟΥ: Είναι βελτιωμένη η κατάσταση το τελευταίο διάστημα. Π.χ. ξέρω ότι η Δυτική Αχτίδα της ΚΟΑ έχει μια καλή παρέμβαση σε συγκεκριμένο μεγάλο χώρο του κλάδου. Εχει καλή εικόνα του χώρου, έχει παρέμβαση, υπάρχει επικοινωνία με την κλαδική οργάνωση και με τους συνδικαλιστές. Επίσης στον Κολωνό η οργάνωση έχει συστηματική επαφή με το χώρο. Το ίδιο και στα τσαγκαράδικα της Καλλιθέας η οργάνωση εκεί έχει μια εικόνα, και αλλού όπως στη Μεταμόρφωση. Νομίζω ότι κάποιες οργανώσεις, πέρα απ’ τις κλαδικές, έχουν μια καλύτερη παρέμβαση. Βέβαια αυτό δεν έχει πάντα συνέχεια, η επαφή δεν είναι σταθερή, αλλά βγαίνει κάποιο αποτέλεσμα.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Φτάνουμε ποτέ την κουβέντα στο ζήτημα της εξουσίας, ότι προϋπόθεση για να λυθούν ουσιαστικά τα προβλήματα της εργατικής τάξης, είναι η εξουσία που θα εκφράζει τα συμφέροντά της και των συμμάχων της; Οταν λέμε πολιτική δουλιά, μέχρι πού φτάνει σε βάθος;
Δ. ΘΕΟΔΩΡΟΥ: Πολύ δύσκολα. Σε κάποιες συσκέψεις που κάνουμε προεκλογικά, εκεί γίνονται ορισμένες συζητήσεις.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Και τι λέμε, πώς θα λυθούν τα προβλήματα των εργαζομένων; Μόνο με συνδικαλιστικούς αγώνες;
Δ. ΘΕΟΔΩΡΟΥ: Δεν περιοριζόμαστε σε αυτό. Κάναμε π.χ. ένα σοβαρό άνοιγμα για τις εκλογές, μπήκε η πολιτική πρόταση του Κόμματος. Αλλά αυτό δε φτάνει, χρειάζεται συνέχεια.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Ας πούμε, σε μια κουβέντα που «τραβάει» πιο πολύ, τι σου λέει ο άλλος για το σοσιαλισμό, τον υπαρκτό στον 20ό αιώνα;
Δ. ΘΕΟΔΩΡΟΥ: Η πείρα μας είναι φτωχή. Εχουμε σοβαρές αδυναμίες, δεν επιμένουμε στο άνοιγμα τέτοιων συζητήσεων. Πρέπει να εξοπλιστούν καλύτερα οι δυνάμεις μας, να μην υποχωρούν σε αντιδράσεις, σε δυσκολίες.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Το ΠΑΜΕ το ξέρουν οι εργαζόμενοι;
Δ. ΘΕΟΔΩΡΟΥ: Στους κλάδους τους δικούς μας, εδώ στην Αθήνα, έχω τη γνώμη ότι σε έναν αρκετά καλό βαθμό έχουμε δουλέψει με το ΠΑΜΕ. Με ποια έννοια το λέω αυτό. Καταρχήν στους χώρους δουλιάς, αυτούς που γενικά πηγαίνουμε, θα πάει πάντα η ανακοίνωση του ΠΑΜΕ. Η ανακοίνωση του σωματείου, της Ομοσπονδίας, θα έχει πάντα αναφορά στο ΠΑΜΕ. Από αυτή την άποψη το έχουμε προχωρήσει και ο κόσμος γνωρίζει. Π.χ. σε μεγάλο εργοστάσιο ιματισμού που είναι στην επιρροή της ΓΣΕΕ, υπάρχουν εργάτριες που αντιδρούν σε πρωτοβουλίες του ΠΑΜΕ, και λένε «όχι, εφόσον το λέει το ΠΑΜΕ εμείς δεν πηγαίνουμε, αν το πει η ΓΣΕΕ θα πάμε». Υπάρχουν όμως δυνάμεις που έχουν ετοιμότητα, και μιλάνε πάνω στα ζητήματα και απαντάνε. Δηλαδή και χωρίς να υπάρχουν οργανωμένες δυνάμεις από άλλες παρατάξεις γίνεται μια τέτοια αντιπαράθεση μέσα στις εργάτριες και αυτό είναι σημαντικό γιατί «δουλεύεται» το ΠΑΜΕ, η γραμμή του, η αντίληψή του. Η συμμετοχή πολλών εργαζομένων του κλάδου στην απεργία του ΠΑΜΕ βγάζει πείρα, δείχνει ότι οι θέσεις του, η παρουσία του κατακτούν έδαφος.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Υπάρχει προσανατολισμός να στρατολογούν οι συνδικαλιστές που ξέρουν πολύ κόσμο;
Δ. ΘΕΟΔΩΡΟΥ: Τα τελευταία χρόνια η κλαδική οργάνωση έχει κάνει ορισμένες στρατολογίες. Εχουν γίνει βήματα, παρά τις αδυναμίες.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Κάνουμε κρούσεις και λένε όχι;
Δ. ΘΕΟΔΩΡΟΥ: Ναι. Περισσότερο δυσκολεύονται στο ότι θεωρούν πως έχουν τέτοιες υποχρεώσεις και τέτοια προβλήματα που δύσκολα θ’ ανταποκριθούν.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Με τη νεολαία;
Δ. ΘΕΟΔΩΡΟΥ: Νεολαία δεν έχουμε. Ο κλάδος δεν έχει πολλούς νέους που να έχουν μόνιμη δουλιά. Επειτα είναι και το άλλο, πώς εμείς οι ίδιοι καταφέρνουμε να μιλήσουμε με κάποιους ανθρώπους των 25-30 χρονών και πιάνουμε επαφή. Πώς καταφέρνουμε να μιλήσουμε μαζί τους, να κάνουμε ένα ραντεβού. Να για παράδειγμα αυτή την Πρωτομαγιά πήγαμε σε ένα μεγάλο εργοστάσιο, βαφείο φινιριστήριο, εδώ στο ποτάμι. Μοιράσαμε την ανακοίνωση, φύγαμε. Μετά από λίγες μέρες παίρνει ένας τηλέφωνο, λέγομαι τάδε, δουλεύω εκεί, γάλα παίρνουν στα βαφεία; Ελα από δω να κουβεντιάσουμε, του απαντώ. Ερχεται ένα νέο παιδί γύρω στα 25 ρωτάει, τι δικαιούται, τι δε δικαιούται. Λέει: θέλω να κοντράρω γιατί μας έχουν σφίξει και στη δουλιά και παίρνουμε ίσα-ίσα το βασικό. Τον ρωτάω, θα κοντράρεις μόνο σου ή θα κοντράρουμε οργανωμένα, θα γραφτείς στο σωματείο; Γράφτηκε στο σωματείο, μου άφησε τηλέφωνο, έφυγε. Δεν τον έχω πάρει τηλέφωνο να του πω, έλα εδώ να πιούμε ένα καφέ, να κουβεντιάσουμε, να έχω και ένα νεολαίο μαζί μου να κουβεντιάσει. Τέτοια βήματα δεν κάνουμε. Είναι αυτή μια ενδεικτική περίπτωση.
Κ. ΛΙΑΠΑΤΗΣ: Εμείς στους μεγάλους χώρους που είναι εδώ στην Αθήνα, γιατί δεν ξέρω για την επαρχία, έχουμε κάποιες κομματικές δυνάμεις. Κατεβάζουμε στις εκλογές τους δικούς μας συνδυασμούς οι οποίοι φυσικά κάνουν αναφορές στο ΠΑΜΕ, και όταν γίνονται κινητοποιήσεις, και με ανακοινώσεις βγαίνουμε σαν συνδυασμός κλπ. όπως, ας πούμε για την Πρωτομαγιά σε κάποια εργοστάσια που είναι εργοστασιακά σωματεία και πήρανε απόφαση να πάνε στη συγκέντρωση στο Σύνταγμα. Είναι γνωστό το ΠΑΜΕ στον κλάδο και πιστεύω σε όλους τους κλάδους. Δεν το κάνουμε μόνο εμείς γνωστό και οι άλλοι έχουν πρόβλημα με το ΠΑΜΕ και το προπαγανδίζουν, αρνητικά βέβαια, και το ξέρουν οι εργαζόμενοι. Φυσικά εκ των πραγμάτων άμα υπάρχει μια τέτοια αντιπαράθεση οι δικοί μας άνθρωποι προπαγανδίζουν τις θέσεις του ΠΑΜΕ. Να σου πω το εξής: Οταν υπέγραψε τη σύμβαση η ΓΣΕΕ, έχουμε έναν ο οποίος είναι με το ΠΑΣΟΚ στο Διοικητικό Συμβούλιο, και του λέω ωραία σύμβαση υπέγραψε ο Πολυζωγόπουλος. Γιατί, με ρωτάει, τι ήθελες να υπογράψει; 1100 ευρώ απαντάω. Και λέει άμα βάλουν 1100 ευρώ θα κλείσει η επιχείρηση. Πετάγεται τότε ένας άλλος και του λέει, καλά τι είσαι εσύ διευθυντής της επιχείρησης ή συνδικαλιστής. Φυσικά όπου έγινε δουλιά ένας κόσμος συσπειρώθηκε σοβαρά γύρω από τα ζητήματα που βάζει το ΠΑΜΕ.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Πιο βαθιά πολιτική δουλιά γίνεται;
Κ. ΛΙΑΠΑΤΗΣ: Από κει και πέρα η πολιτική δουλιά γίνεται σε ένα βαθμό, τα πράγματα είναι δύσκολα. Π.χ. έχω έναν που συζητάω. Λοιπόν αυτός λέει δεν προλαβαίνω -είναι γεγονός ότι δεν προλαβαίνει, δουλεύει η γυναίκα του το απόγευμα, δουλεύει αυτός το πρωί- ψάχνω εγώ να τον βρω, τον βρίσκω, μετά έχω διάφορες δουλιές δεν τον ξαναβρίσκω, περνάει ένας μήνας ξανά μανά από την αρχή και έχουμε αυτή τη διαδικασία. Σε αυτή την κατάσταση υπάρχουν αρκετοί εργαζόμενοι. Και στον κλάδο το δικό μας παίρνουν κάποια χρήματα παραπάνω, φανταστείτε σε άλλους κλάδους, που είναι εργαζόμενοι που κάνουν δύο δουλιές, αν τους περισσεύει χρόνος όχι μόνο να βγουν, αλλά να σκεφτούν τι γίνεται. Σε άλλο μεγάλο εργοστάσιο έχει να πάρει προσωπικό μια 15ετία. Οι δικοί μας εκεί πέρα, τον άλλο τον ξέρουνε απέξω. Τα λεν, τα ξαναλέν. Το κάθε αποτέλεσμα έρχεται μέσα από μεγάλο κόπο και το ξεπέρασμα σοβαρών δυσκολιών. Αλλού, θέλαμε να κάνουμε μια σύσκεψη. Με τις βάρδιες που έχουν βάλει για τους Ολυμπιακούς Αγώνες, αναγκαστήκαμε να κάνουμε τρεις, για να βρούμε όλους τους υπαλλήλους, χώρια που με τέτοια ωράρια υπάρχει δυσκολία να μαζευτεί και η οργάνωση. Πιστεύω πάντως ότι το τελευταίο χρονικό διάστημα γίνεται μια καλύτερη δουλιά, έχει διευρυνθεί και ο κύκλος των οπαδών που συμμετέχουν στις συγκεντρώσεις, σε συσκέψεις κλπ. Είμαι αισιόδοξος ότι θα αλλάξει αυτή η κατάσταση θετικά και για τη στρατολογία που είναι πολύ πίσω. Και σε καινούργια εργοστάσια έχουμε πάει και έχουμε συζητήσει, και προεκλογικά και για την Πρωτομαγιά και για την απεργία, και φυσικά ένα πρόγραμμα υπάρχει για τη συνέχεια, θα πάμε στις ευρωεκλογές να μιλήσουμε μέσα. Θα βοηθήσει αυτό τους εργαζόμενους. Επειδή μπήκε το ζήτημα πριν για το αν συζητάμε με τον κόσμο για σοσιαλισμό και αν φτάνουμε την κουβέντα μέχρι τέλος. Στις περισσότερες των περιπτώσεων δεν φτάνει η κουβέντα μέχρι τέλος, πολλές φορές δεν προλαβαίνεις εκ των πραγμάτων να τη φτάσεις μέχρι εκεί που θες.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Δεν προλαβαίνεις ή δεν έχεις προσανατολισμό;
Κ. ΛΙΑΠΑΤΗΣ: Προσανατολισμό έχεις, όμως στο διάλειμμα που πας να μιλήσεις, έχει ο άλλος ένα τέταρτο-είκοσι λεπτά, δεν προλαβαίνεις. Μέχρι να ξεκινήσεις την κουβέντα, την αφήνεις στη μέση, εάν δε γίνει συστηματική δουλιά στα σπίτια σε αυτό τον κόσμο που έχουμε καταγεγραμμένο, να κάτσεις να συζητήσεις, δεν υπάρχει προοπτική αυτή η κατάσταση να αλλάξει.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Την κομματική ανακοίνωση, το Ριζοσπάστη τον δίνουμε;
Κ. ΛΙΑΠΑΤΗΣ: Δίνουμε Ριζοσπάστη, έχουμε εργοστάσια που δίνουμε καθημερινά, όχι μόνο τον Κυριακάτικο τη Δευτέρα, αλλά μπαίνει και κάθε Τρίτη και Πέμπτη ο Ριζοσπάστης σε τρία εργοστάσια. Στο εργοστάσιο παίρνει ο άλλος το Ρίζο, και πολλές φορές δε θέλει να γίνει ευρέως γνωστό αυτό. Επί ένα χρόνο πήγαινε κάθε Δευτέρα, ένας σύντροφος που δουλεύει σε ένα μεγάλο εργοστάσιο και έβρισκε μέσα σε έναν κάδο τον Κυριακάτικο Ριζοσπάστη και δεν ήξερε ποιος τον παίρνει. Στις προηγούμενες βουλευτικές εκλογές γινόταν μια κόντρα που συμμετείχε και ο σύντροφος. Πετάγεται ένας που πέρναγε, και λέει εμείς οι κομμουνιστές - τον τσιμπάει ένας οπαδός του ΠΑΣΟΚ και τον ρωτάει και συ με το ΚΚΕ είσαι; Απαντάει αυτός, όχι. Τον βρήκε μετά ο σύντροφος και του λέει ο άλλος, εγώ είμαι εργοδηγός, άμα το μάθουν θα με διώξουν. Ενα χρόνο γινόταν αυτή η δουλιά. Επαιρνε μόνος του το Ρίζο, δούλευε Κυριακή απόγευμα, τον διάβαζε, τον πέταγε στον κάδο και δεν έλεγε κουβέντα σε κανέναν. Τέτοιους εργαζόμενους έχουμε πολλούς στον κλάδο που ούτε εμείς δεν τους ξέρουμε.
Θ. ΚΟΥΤΡΑΣ: Εμείς στους μεγάλους χώρους έχουμε συγκροτημένες δυνάμεις, έχουμε κομματικές οργανώσεις και παρατάξεις που λειτουργούν και παρεμβαίνουν είτε είμαστε πλειοψηφία είτε μειοψηφία. Υπάρχουν βέβαια προβλήματα και δυσκολίες και για αντικειμενικούς λόγους. Αλλά πέρα από αυτό κάθε κομματική οργάνωση έχει ένα σοβαρό περίγυρο από ανθρώπους, πρώην μέλη του κόμματος, οπαδούς δραστήριους που λειτουργούν σαν κομματικά μέλη σε πολλές περιπτώσεις. Θα δυσκόλευε πολύ η δουλιά στον κλάδο χωρίς αυτούς. Βέβαια αυτό που βοηθάει είναι η συγκέντρωση της εργατικής τάξης. Οταν πας σε μεγάλες μονάδες, έρχεσαι σε επαφή με τους εργαζόμενους σε καθημερινή βάση και μπορείς να συζητήσεις. Σε αυτούς τους χώρους κύρια, έχουμε μεγάλες αντιπαραθέσεις. Στα ναυπηγεία η δική μας πρόταση για τον κλάδο ενάντια στην πρόταση των άλλων. Ανοίγαμε π.χ. το ζήτημα για δημόσιο ενιαίο φορέα στη ναυπηγική βιομηχανία, βέβαια οι άλλοι σου λέγανε δεν γίνονται αυτά. Εκ των πραγμάτων δηλαδή ανοίγεις τη συζήτηση και λες ότι πρέπει να υπάρχει άλλη πολιτική, άλλη εξουσία, να είναι λαϊκή περιουσία η ναυπηγική βιομηχανία. Το ίδιο και στην αμυντική βιομηχανία. Κάπως έτσι πηγαίνουμε, δηλαδή έχεις μια εναλλακτική πρόταση, στην προσπάθειά σου να τη στηρίξεις, φέρνεις και το ζήτημα της εξουσίας. Τώρα σε άλλους χώρους στην υπόλοιπη Ελλάδα, στις μεγάλες πόλεις τουλάχιστον, υπάρχουν συγκροτημένες κομματικές δυνάμεις. Είναι πολύ πίσω από τις ανάγκες, αλλά είναι μια παρουσία, που εκφράζεται με πολιτική παρέμβαση, με συνδικαλιστική παρουσία στα ψηφοδέλτια, στις παρατάξεις και τους συνδυασμούς και δραστηριοποιείς πολλαπλάσιες δυνάμεις από τις κομματικές. Κατεβαίνουμε σαν συνδυασμοί συγκροτημένα με τις προτάσεις μας, τις παρεμβάσεις μας. Πιστεύω ότι το ΠΑΜΕ έχει κάνει βήματα, δηλαδή αρχίζει αυτό που λέμε να έχει γερά πόδια μέσα στους χώρους δουλιάς.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Οι προτάσεις ή μάλλον οι στόχοι πάλης του ΠΑΜΕ για τα εισοδήματα, το ασφαλιστικό κλπ. είναι ευρύτερα γνωστές;
Δ. ΘΕΟΔΩΡΟΥ: Εκεί που έχει αναπτυχθεί μια δραστηριότητα με το πλαίσιο του ΠΑΜΕ κι έχει συζητηθεί στους χώρους δουλιάς είναι γνωστό. Εκεί που δεν έχει συζητηθεί, δεν θα το ακούσει ο άλλος από την τηλεόραση. Το ΠΑΜΕ έχει βγάλει δικές του ανακοινώσεις με το πλαίσιο και το περάσαμε σε σωματεία, σε κλάδους κλπ. Ας πούμε οι ανακοινώσεις της ΟΕΚΙΔΕ ή του συνδικάτου της Αθήνας, πάνω σε αυτό το πλαίσιο πατάνε. Αυτό λοιπόν συζητιέται. Αρχίζει ο κόσμος και μπαίνει σε αυτή τη λογική ότι τα αιτήματα πρέπει να ανταποκρίνονται στις ανάγκες. Σιγά-σιγά, δεν του φαίνεται τελείως εκτός τόπου. Σε χώρους που δεν πηγαίνεις να μιλήσεις, δεν πας την ανακοίνωσή σου, δυσκολεύονται να καταλάβουν τη λογική μας. Γιατί ένα υλικό έχει μια λογική, μια ανακοίνωση βάζει μια λογική, εξηγεί ορισμένα πράγματα για την επίθεση, τα κέρδη, τη δική του τη θέση, πώς και τι αυτός πρέπει να διεκδικήσει. Δεν είναι μόνο τα υλικά. Το θέμα αυτό ανοίγει στις επισκέψεις μας, στις συζητήσεις που κάνουμε στους χώρους δουλιάς.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Γιατί δυσκολευόμαστε στην ένταξη νέων μελών στο Κόμμα;
Θ. ΚΟΥΤΡΑΣ: Δεν είναι προσανατολισμένες οι δυνάμεις μας να δουλέψουν συστηματικά. Οταν αρχίζουμε και ζοριζόμαστε τότε το ελέγχουμε. Είμαστε σε όχι ικανοποιητική κατάσταση, παρότι έχουμε δώσει πολλά Καταστατικά και Προγράμματα. Ενας κόσμος δεν κάνει το βήμα. Διστάζει μπροστά στις υποχρεώσεις και προτιμά να βοηθάει απέξω. Ας πούμε, να δίνει το Ριζοσπάστη, να μοιράσει μια ανακοίνωση. Γίνεται μια προσπάθεια με κάποιους ανθρώπους αλλά μέσα στην καθημερινότητα, μέσα σ’ ένα σωρό υποχρεώσεις ξεχνιέται και ειδικά οι συνδικαλιστές δεν ασχολούνται με την ένταξη νέων μελών στο Κόμμα. Πιστεύω ότι με τη νεολαία μπορεί να γίνει καλύτερη δουλιά. Οι νέοι προσεγγίζουν το Κόμμα. Μερικοί σύντροφοι έρχονται είτε από τα σχολεία, είτε από τα πανεπιστήμια, και χρειάζονται βοήθεια για να αντιμετωπίσουν τη σύγκρουση στο χώρο δουλιάς, να σταθούν και να μην κάνουν πίσω.
Κνίτες έχουμε λίγους. Οπου υπάρχει κομματική οργάνωση, κάτι γίνεται και με ΚΝΕ.
Δ. ΘΕΟΔΩΡΟΥ: Πάντως νομίζω ότι η στρατολογία δε δυσκολεύεται κυρίως από τις υποχρεώσεις. Υπάρχουν παραδείγματα εργαζομένων με βαριές υποχρεώσεις που μπαίνουν στο Κόμμα και άλλων με λιγότερες που αρνούνται ενώ βοηθούν πολύ δραστήρια με εξορμήσεις Ριζοσπάστη κλπ. Ξέρω μια τέτοια περίπτωση που όμως τη συζητάμε σχεδόν στο πόδι, δεν της έχουμε κλείσει ένα ραντεβού συγκεκριμένο να πάμε να κουβεντιάσουμε μια ώρα, να δούμε πού είναι το ζήτημα, μπορεί να μην έχει κατανοηθεί η αναγκαιότητα, άρα έχουμε πρόβλημα. Οπου κάνεις συστηματική δουλιά, έχει αποτέλεσμα. Να κουβεντιαστεί, να κατανοηθεί. Στο βαθμό που κατανοήθηκε, έγινε ένα βήμα.
Θ. ΚΟΥΤΡΑΣ: Γίνεται μια δουλιά από τις κλαδικές και τις άλλες οργανώσεις. Σοβαρή δουλιά μπορούμε να πούμε. Θέλει όμως ποιοτικά καλύτερα στοιχεία για να έχουμε αποτελέσματα, αποκρυσταλλώματα. Στο μέταλλο έχουμε κάνει δεκάδες περιοδείες, μπαίνουμε μέσα στα εργοστάσια, μιλάμε, το θέμα είναι τι συνέχεια δίνουμε. Δημιουργούμε με μεγάλη προσπάθεια έναν πυρήνα, 2-3 ανθρώπους, δε δίνουμε όμως συνέχεια. Ευκαιριακά όταν θα γίνουν εκλογές του σωματείου, θα προσπαθήσουμε να τους αξιοποιήσουμε να έρθουν κάποιοι παραπάνω, να ψηφίσουν. Θα έρθουν εκλογές, το ίδιο. Δεν έχουμε μόνιμο και σταθερό προσανατολισμό να αξιοποιούμε αυτόν τον κόσμο. Είναι χαρακτηριστικό το ότι στις εκλογές του συνδικάτου στην Αθήνα ψηφίσανε αρκετοί παραπάνω από την άλλη φορά. Στο σωματείο ψηφίσανε περίπου 250-260 εργάτες, πήγανε στα γραφεία του σωματείου να ψηφίσουνε, και στις επιχειρήσεις που μπαίναμε μέσα με την κάλπη ψήφισαν γύρω στους 500. Αυτό φαίνεται φυσιολογικό, αλλά από την άλλη δεν έχουμε μάθει και ένα κόσμο να κινητοποιείται, να δραστηριοποιείται, να είναι κοντά στο σωματείο. Γι’ αυτό παρουσιάζεται μια δυσκολία να κινητοποιήσεις δυνάμεις. Σε κάποιους χώρους έχουμε σοβαρές δυνάμεις, είτε πλειοψηφίες, είτε πολύ ισχυρές μειοψηφίες αλλά δυσκολευόμαστε να δραστηριοποιήσουμε ακόμα και το δικό μας τον κομματικό κόσμο να συμμετέχει σε μια συγκέντρωση του Κόμματος ή να έρθει σε μια σύσκεψη, έχουμε τέτοιες δυσκολίες.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Στις βουλευτικές εκλογές είχαμε κάνει εκλογικές επιτροπές. Τι έγινε με αυτές;
Κ. ΛΙΑΠΑΤΗΣ: Και εκεί που στηθήκανε, δε λειτουργούν όπως πρέπει να λειτουργούν. Γίνανε κάποιες προσπάθειες, ήρθαν κάποιοι οπαδοί μας τους βαφτίσαμε εκλογική επιτροπή. Εμείς είχαμε κάνει 5 εκλογικές επιτροπές. Από αυτές ουσιαστικά δουλέψανε δύο.
Δ. ΘΕΟΔΩΡΟΥ: Οχι δεν είναι έτσι. Στην πρώτη σύσκεψη που κάναμε εμείς από ένα μεγάλο εργοστάσιο ιματισμού, στα γραφεία μιας ΚΟΒ, ήρθαν εκεί 5-6 γυναίκες. Εγώ δεν τις ήξερα, εκτός από δύο οπαδούς μας. Τους είπα λοιπόν και για εκλογική επιτροπή που θα στηρίξει τις θέσεις του Κόμματος. Εγώ δέχομαι λέει η μία, αλλά ξέρετε είμαι ΠΑΣΟΚ, εγώ λέει μια άλλη είμαι ΝΔ. Αλλά εν πάση περιπτώσει μετά από όλα αυτά που έχουν γίνει τον τελευταίο ένα χρόνο μέσα στο εργοστάσιο, βλέπουμε τη δραστηριότητά σας, αυτή τη φορά θα στηρίξουμε το Κομμουνιστικό Κόμμα και δεχόμαστε να μπούμε στην επιτροπή. Στο Ναύπλιο ήταν μαζί μας, στη Σούδα μαζί, στη Θεσσαλονίκη μαζί, με τα μούτρα πέσαν στη δουλιά και φάνηκε βεβαίως και πόσους ψήφους πήρε το κόμμα από κει μέσα. Πού είναι τώρα αυτές οι δύο γυναίκες; Είναι εκεί και μας περιμένουν και δεν πάμε να κουβεντιάσουμε.
Θ. ΚΟΥΤΡΑΣ: Και στον κλάδο μου έχουμε πολλούς ανθρώπους που δραστηριοποιούνται, ξεκινώντας από επιτροπές στήριξης. Εχουμε μια επαφή για τις δραστηριότητες του ΠΑΜΕ με συναδέλφους που συμμετέχουν ακόμα και σε δευτεροβάθμια συνδικαλιστικά όργανα και έχουν ένα περίγυρο εκ των πραγμάτων, όχι μόνο κάθε εκλογές αλλά και σε καθημερινή βάση. Αυτοί οι άνθρωποι στέκονται καλά, αλλά είναι αυτό που λέει ο Δήμος, από ένα σημείο και πέρα δεν αξιοποιούμε τις δυνατότητες για να πλησιάσουν περισσότερο το Κόμμα και να ενταχθούν.
Συζήτηση της ΚΟΜΕΠ με συνδικαλιστές. Συμμετέχουν: Ο Δήμος Θεοδώρου, Πρόεδρος της Ομοσπονδίας Εργατοϋπαλλήλων Κλωστοϋφαντουργίας - Ιματισμού - Δέρματος (ΟΕΚΙΔΕ). Ο Κώστας Λιαπάτης, Γραμματέας της Ομοσπονδίας Εργατοϋπαλλήλων Γάλακτος - Ποτών - Τροφίμων, Πρόεδρος του Σωματείου της ΦΑΓΕ. Ο Θόδωρος Κούτρας, μέλος του ΔΣ του σωματείου Ναυπηγείων Σκαραμαγκά, του ΔΣ της Ομοσπονδίας Μετάλλου, της ΕΕ της ΓΣΕΕ και της Γραμματείας του ΠΑΜΕ.
Πηγή: ΚΟΜΕΠ
No comments:
Post a Comment